طلای با عیار ۲۰ در ایران تنها در استان یزد تولید می‌شود و بیشتر طلاهای تولید شده در استان یزد، ساخت دست است و یزد نسبت به جمعیتش بالاترین تعداد سازنده طلا را در کشور دارد. طلای با عیار ۲۰ شفافیت بیشتری نسبت به طلای با عیار ۱۸ دارد همچنین خوش‌رنگ‌تر، ملایم‌تر، پررنگ‌تر، دارای شکنندگی کمتر و مقاوم‌تر است.
پیش از این محمد خیراللهی، قدیمی‌ترین طلاساز استان یزد درباره علت علاقه زیاد یزدی‌ها به خرید طلای با عیار ۲۰، توضیح داده، آداب و رسوم یزدی‌ها سبب می‌شود که به طلای با عیار ۲۰ علاقه خاصی داشته باشند. رنگ طلای با عیار ۲۰ برای یزدی‌ها رضایت‌بخش است و به همین دلیل آن را تقاضا می‌کنند. به طور کلی جنوب ایران طلای یزد را بیشتر دوست دارند و هنوز هم بعضی یزدی‌ها طلای با عیار ۱۸ نمی‌خرند.
طلای خالص دارای عیار ۲۴ است که با اضافه شدن مس و نقره در روند ساخت آن، دارای عیار ۲۰ می‌شود. برای ساخت طلا، ابتدا طلا را در داخل “بوته” که از گل نسوز ساخته شده، ریخته و سپس آن را آب می‌کنند. پس از آن، طلای آب شده را در رژه (قالب) ریخته و سپس آن را چرخ می‌کنند. در حدود ۶۰ سال پیش چرخی وجود نداشت و با چکش، طلا را نازک می‌کردند. در گذشته ۱۲ ساعت طول می‌کشید تا با چکش طلا را نازک می‌کردند، در حالیکه امروزه با کمک چرخ برقی در حدود نیم ساعت، طلا را نازک می‌کنند و سپس با دست روی طلا طرح‌های مختلف ایجاد می‌کنند.
وی تصریح کرد: طلای با عیار ۲۴ برای طلاسازان، خالص محسوب می‌شود که ۲۰ نخود (واحد طلاسازی) طلا و ۴ نخود مس و نقره دارد.
قدیمی‌ترین طلاساز استان یزد با بیان تفاوت‌های طلای ساخت دست با طلای تولید صنعتی، خاطرنشان کرده، طلاهای ساخت دست را می‌توان در هر زمان که بخواهند تغییر دهند ولی در طلای با ساخت صنعتی این کار امکان‌پذیر نیست. بر روی طلای ساخت دست، کار بیشتری انجام می‌شود در صورتی‌که در طلای ساخت صنعتی، کار زیادی صورت نمی‌گیرد. در ساخت برخی طلاها از آلیاژ برنج استفاده می‌شود که آلیاژ خوبی محسوب نمی‌شود و طلای ترکیب شده با آلیاژ برنج کیفیت خوبی ندارد.
در کشورهای دیگر طلاها با عیار ۴ و ۶ ساخته می‌شود و برایشان ساخت طلای با عیار ۲۰ مفهومی ندارد. گردشگران خارجی اصلا اطلاعی از ویژگی‌های طلای یزد ندارند و به طلای یزد به عنوان یک کالای سنتی نگاه می‌کنند. البته ایرانیهای مقیم اروپا و آمریکا به طلای یزد علاقه بسیار دارند. در گذشته طلاسازی یزد دارای نظام استاد، شاگردی بوده است ولی هم اینک دیگر به مانند گذشته نیست. در گذشته ۶ تا ۷ سال طول می‌کشید تا یک شاگرد طلاسازی را در پیش استادش یاد بگیرد.
ساشا ریاحی مقدم، معاون میراث فرهنگی استان یزد در گفت‌وگو با خبرنگار ایسنا با اشاره به رشد ۸ برابری آمار ثبت ملی آثار میراث فرهنگی این استان نسبت به سال گذشته، گفته، در ۹ ماهه اول سالجاری، میراث فرهنگی استان یزد توانست ۴۳ اثر نامنقول، ۱۵ اثر منقول، هفت اثر ناملموس و دو اثر طبیعی را در فهرست آثار ملی به ثبت برساند. از مجموع ۶۷ اثر ثبت شده که در جلسات متعدد شورای ثبت آثار سازمان میراث فرهنگی کشور مطرح و حائز شرایط ثبت در سطح ملی قرار گرفته، هر شهرستان سهم متفاوتی دارد.
این مسئول ادامه داد: از عمده‌ترین آثار ثبت شده می‌توان به بازار چهارسوق اردکان، کاروانسرای انجیره، قلعه شریف آباد، حمام سرحوض، مسجد تغار سنجر، خانه حاجی سیف و حاجی نقیب میبد، سنگ‌های محوطه تاریخی توران پشت و کتیبه‌های سنگی تاریخی،، غار اشکفت یزدان و درخت کهنسال طاحونه اشاره کرد.
وی در مورد توزیع آثار ثبت شده در سایر شهرستان‌ها، تصریح کرد: در سطح استان سهم کلیه حوزه‌ها در هر شهرستان شامل ۶ اثر تفت، ۶ اثر اردکان، ۱۵ اثر یزد، ۹ اثر ابرکوه، هفت اثر مهریز، ۱۰ اثر اشکذر، دو اثر خاتم، سه اثر بافق و ۹ اثر میبد بوده است.
ریاحی مقدم با اشاره به انتظار برای بررسی و تصویب بیش از ۱۰۰ پرونده پیشنهاد ثبت آثار نامنقول، منقول، ناملموس و طبیعی در فهرست آثار ملی کشور، گفت: هم‌اکنون ۱۰۰ پرونده توسط معاونت میراث فرهنگی اداره کل استان آماده شده که در صورت تشکیل جلسات شورای ثبت سازمان تا انتهای سال جاری قابل بررسی و تصویب خواهد بود .
وی، آثار ارزشمند طبیعی یا دست‌ساز انسان، دارای شأن ملی و ویژگی‌های خاص و منحصر به فرد عنوان کرد و گفت: این آثار که براساس وظایف و طبق اساسنامه سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری کشور مورد شناسایی، مطالعه، مستندسازی قرار گرفته، براساس قانون ۱۳۰۹ حفاظت آثار باستانی در کمیته‌های ثبت آثار برای ثبت رسیدن در لیست آثار ملی کشور قرار می‌گیرد. این آثار در حوزه‌های آثار منقول، غیر منقول، ناملموس و طبیعی مورد بررسی قرار می‌گیرند و بر اساس شواهد و آثار میراث مادی می‌توان آن‌ها را به دو بخش آثار منقول (اشیای مرتبط با وسایل کار و زندگی و علوم و فنون) و آثار غیرمنقول (آثار معماری، تک بناها و مجموعه‌های زیستی) تقسیم‌بندی کرد .
ریاحی مقدم در این رابطه تصریح کرد: میراث در بخش مادی به دو صورت اموال منقول و غیرمنقول تقسیم‌بندی می‌شود که منظور از اموال منقول همه آثار فرهنگی است که در بطن خویش قابلیت جابه‌جایی دارند و روابط فضایی و کاربردی با مکان خاصی چندان بر روی آن تأثیرگذار نیستند و اموال غیرمنقول نیز همه آثار فرهنگی را شامل می‌شود که در بطن خویش قابلیت جابه‌جایی ندارند و برخلاف اموار منقل، روابط فضایی و کاربردی با مکان خاص بر روی آن تأثیرگذار هستند.
منبع:روزنامه کسب و کار
