به گزارش هفته نامه افق کویر، زعفران گیاهی کوچک و چند ساله به ارتفاع ۱۰ تا ۳۰ سانتی متر است. از وسط پیاز و یا قاعده ساقه، تعدادی برگ باریک و دراز خارج می شوند. از وسط برگ ها، ساقه گلدار خارج شده که به یک تا سه گل منتهی می شود. گل ها بسیار زیبا و دارای ۶ گلبرگ بنفش رنگ هستند که ممکن است در بعضی واریته ها به رنگ گلی یا ارغوانی باشند. باتوجه به قرار گرفتن در فصل برداشت زعفران به سراغ “نادر شفیعی متولد ۱۳۴۲ بازنشسته راه آهن در امور ناوگان” یکی از کشاورزان روستای ده جمال که در امور باغات و زعفران کاری در ملک پدری مشغول به کار است رفته و گفتگویی با وی انجام شده است.
وی در ابتدا به تعریف زعفران پرداخت و گفت: نام اولیه زعفران”زر پران” بوده که به زبان عبری به اسم زعفران و به زبان پارسی”کهن زر”شناخته شده است. گیاه زعفران نوعی پیاز است که پیاز آن ۱۰ سال زیر زمین می ماند و به خاطر کم آبی محبوبیت زیادی در بین کشاورزان دارد.
وی افزود: زعفران دارای طبیعتی گرم، که در سبد غذایی ما ایرانیان طرفداران زیادی دارد. پرچم های زرد وسط گل بهترین ادویه برای خوراکی ها می باشد. گل برگ های زعفران به صورت دمنوش برای فشار خون و در کارخانه ها به صورت کرم های آرایشی استفاده می شود. دمنوش زعفران ضد افسردگی و نشاط آور بوده و برای شست و شوی کلیه ها مفید است. زعفران خاصیت آنتی اکسیدان دارد و ضد سرطان است.
شفیعی تصریح کرد: زمان کاشت آن از تیر تا مهر ماه است و بعد از کاشت یک بار آن را آبیاری می کنیم؛ اگر زمین زیر کشت پیاز زعفران برود، دیگر نمی توان روی آن زمین محصول دیگری کشت نمود.
وی درباره آبیاری پیاز زعفران گفت: از ابتدای آبان ماه آبیاری شروع می شود و شروع به گل دهی می کند. مدت گل دهی ۲۰ روز طول می کشد برداشت اولیه ان از آبان ماه شروع می شود در فصل سرما.
این کشاورز در پاسخ به این پرسش که نحوه تشخیص زعفران اصلی از تقلبی چگونه است افزود: توصیه می شود در هنگام خرید زعفران نسبت به تقلبی بودن آن احتیاط کنند. مدتی است که زعفران تقلبی توسط سودجویان وارد بازار شده؛ بعضی پوشال کولر را رنگ کرده و با زعفران مخلوط می کنند. ساده ترین روش تشخیص زعفران اصل به این نحو هست که کلاهک زعفران را روی تکه یخ گذاشته؛ اگر زعفران اصل باشد جذب یخ می شود. زعفران خوب همیشه عطر شیرین دارد نه طعم شیرین. یکی از رشته‌های زعفران را روی زبان خود بگذارید؛ اگر طعم شیرینی درون دهان خود احساس کردید، این زعفران تقلبی است. گاهی افراد سودجو برای افزایش وزن زعفران، آن را به عسل یا شکر آغشته می‌کنند. زعفران اصل کمی به تلخی می‌زند یا گاهی هم هیچ طعم خاصی ندارد. یکی دیگر از روشهای تشخیص زعفران تقلبی از اصل به این شکل است که زعفران را روی شعله روشن گاز بگیرند؛ اگر رنگ آن به بنفش یا نارنجی تغییر کرد، زعفران اصل است زعفران تقلبی به رنگ زرد تبدیل می‌شود. همچنین زعفران اصل در بنزین حل نمی‌شود و اگر کمی از آن را درون بنزین بریزید، نباید باعث تغییر رنگ آن شود.
وی درباره شرایط نگهداری زعفران اظهار داشت: هنگام پاک کردن زعفران، محیط باید بهداشتی باشد و در مکانی مناسب خشک گردد و در ظرف در بسته، در مکان تاریک نگهداری شود.
وی پیرامون مشکلات کشت و برداشت این محصول گفت: با توجه به خرابی بازار و صادر نشدن این محصول گرانبها و هزینه های بالای کود، سم و کارگر با مشکلات زیادی دست و پنجه نرم می کنیم.
وی افزود: به نظر من افرادی که در روستاها دارای آب هستند کشت زعفران یک شغل کاذب است؛ متأسفانه نبود دستگاه های بسته بندی زعفران باعث شده که به صورت فله ای از کشاورز این محصول را خریداری کنند و با بسته بندی و برند خود به فروش برسانند یا به بعضی از کشور ها صادر کنند.
وی تصریح کرد: یکی دیگر از مشکلاتی که امسال برای کشاورزان این منطقه پیش آمده زعفران ها به گل ننشسته و علت این پدیده نادر مشخص نیست.
وی در پایان افزود: دولت و مسئولین باید از کشاورز حمایت کنند اخیراً برای جلوگیری از علف هرز در مزارع زعفران، از علف کش ها استفاده می کنند که این سموم برای زعفران ضرر دارد و در سال های بعد زعفران قارچی می شود.
گفتنی است نبود واحد بسته بندی در شهرستان بافق و بهاباد باعث شده است تا حاصل دسترنج کشاورزان طلای سرخ به راحتی به جیب دلالان برود؛ اگر مسئولین راه چاره ای برای بسته بندی و حتی فرآوری این محصول بیاندیشند کشاورزان در این شرایط آب و هوایی مناسب و کمبود آب تمایل بیشتری به کشت و برداشت این محصول کم آبخواه خواهند داشت.
سارا شفیعی
