تاریخچه قاضي ميرجعفر
بقعه “قاضي ميرجعفر (ع) از نوادگان حضرت امام صادق (ع)” یکی از بقعه های تاریخی شهرستان بافق که قدمت بنای آن به دوره قاجار می رسد. این بقعه به شماره ۲۸۶۸به ثبت آثارملی ایران رسیده است.
اين بنا توسط خانم ” مرمر فاضلي” بر سر آرامگاه ميرجعفر(ع) احداث شد. اين ساختمان كه در فاصله دو كيلومتري شهرستان بافق قرار دارد؛ با مصالح به كار رفته خشت و گل و داراي سقف گنبدي شكل با مقبره اي كوچك از معماری اصیل ایرانی- اسلامی بهره برده است.
در اطراف این بقعه، خانه هايي قديمي با سبك معماري دوره ساسانيان(پیش از ظهور اسلام) به چشم مي خورد كه در زير خاك مدفون است.
امیر ابو جعفر احمد مشهور به قاضی میر جعفر از نوادگان امامزاده جعفر (ع) یزد و از سادات عریضی است.مقبره او در ۳ کیلومتری بافق از سالیان دور مورد عنایت و احترام مردم بافق بوده است .
بنا بر گفته سالخوردگان قبر مزبور قبلاً داخل گودالی قرار داشت که بعدا همسر مرحوم سید عباس فاضلی، نماینده مردم در مجلس شورای ملی به سال ۱۳۳۰خ قبه و بارگاهی از خشت و گل بر روی آن ساخت.
گذشتگان بر این باورند که قاضی “میر جعفر” فرمانده مسلمانان اولیه ساکن بافق بوده که در درگیری با کفار که در محل مشهور به دشتخون زندگی می کردند و با محله قاضی ۵ کیلومتر فاصله دارد به شهادت رسیده است.
نام کامل قاضی میر جعفر بنابر مندرجات سنگ قبر چنین است :” امیر کمال الدین ابو جعفر احمد بن ابی الحسن محمد بن علی بن محمد بن علی بن عبیدالله محمد العلوی الحسینی العریضی متوفای ۵۷۷ قمری.”
محوطه یا تپه های باستانی قاضی میر جعفر
محوطه يا تپه‌هاي باستاني مشهور به قاضي ميرجعفر هم در فاصله ۷ كيلومتري شرق مركز بافق به مركزيت بقعه مشهور امامزاده عبدا… بن موسي بن جعفر و در مجاورت روستاي صدر آباد قرار دارد. بررسي‌هاي مطالعاتي اين محوطه با هدف اجراي طرح توسعه و فضا سازي محوطه باستاني مقبره قاضي مير جعفر منجر به شناسايي آثار معماري پراكنده از ادوار مختلف در منطقه شد.
اين كاوش‌ها عمدتاً در لايه‌هاي مختلف زمين انجام شده كه بقايايي از معماري، سفال‌هاي شكسته لعاب دار و بدون لعاب و آثار سوختگي احداث كوره‌‌اي قديمي (دوره‌هاي اسلامي) مشاهده گرديد که به طور كلي در اقدامات باستان شناختي اين محوطه چنين استنباط مي‌شود كه تپه مذكور نخستين بار توسط انسانهايي مورد سكونت قرار گرفته كه در فرهنگ معماري و شهرسازي از خشت‌هاي گلين با ابعاد بزرگ استفاده مي‌كردند و بعد از يك دوره كوتاه ، مجددا لايه‌هاي مربوط به دوره‌هاي اسلامي كه نتيجه در معماري باقيمانده از مسجد قديم ابعاد خشت‌هاي به كار رفته كوچكتر و به ويژه در معماري بناهاي دوران اسلامي از خشت‌هاي بناهاي قديمي‌تر احتمالا پيش از اسلام استفاده مي‌كردند.
کاوش گری تپه های قاضی میر جعفر در طی چند سال اخیر
۱۶ آبان ماه ۱۳۷۹
در سایت ویکی پدیا در مورد تپه های قاضی میر جعفر آمده است: تپه قاضی میر جعفر در شرق شهرستان بافق واقع شده و این اثر در تاریخ ۱۶ آبان ۱۳۷۹ با شماره ثبت ۲۸۶۸ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
تیرماه ۱۳۸۴
گفتنی است در مصاحبه ای که «محمدر ضا سید حسینی» رییس سازمان میراث فرهنگی استان یزد به نقل از روابط عمومی میراث فرهنگی استان یزد در تیر ماه ۱۳۸۴انجام داد، گفت: به دلیل تپه های باستان شناسی، کاوش گری محوطه قاضی میرجعفر را پایان اعلام کرد.
اردیبهشت ماه ۱۳۹۱
بعدها در اردیبهشت ماه ۱۳۹۱ «محمد علی فلاح» سرپرست اداره اوقاف و امور خیریه در سایت جام جم یزد گفت: بررسی های مطالعاتی این محوطه با هدف اجرای طرح توسعه و فضا سازی محوطه باستانی مقبره قاضی میر جعفر چند سال پیش به اجرا در آمده است.
اسفند ماه ۱۳۹۱
در اسفند ماه سال ۱۳۹۱ روابط عمومی فرمانداری بافق گفت:
شهرستان بافق دارای بقاع متبرکه و بناهای تاریخی زیادی است. یکی از این مراکز فرهنگی و تاریخی بقعه قاضی میرجعفراست که در سه کیلومتری این شهر قرار گرفته است. به گفته شهروندان بافقی مردم این شهرستان در زمان های بسیار قدیم در این مکان زندگی می کردند و به قاضی میرجعفر ارادت و توجه خاصی دارند.
«علیجان منتظری» مسئول هیئت امنای این بقعه نیز گفت: مکان این بقعه هم اکنون با همکاری مسوولان، مردم و هیئت امنا، توسعه یافته و به یک مرکز فرهنگی برای مردم شهر بافق تبدیل شده است .
. حجت الاسلام “محمد علی فلاح” در پایان گفت: این بقعه متبرکه مربوط به اواسط دوره قاجاریه می باشد و هر ساله گردشگران زیادی از این مکان باستانی دیدن می کنند. وی با بیان سرگذشتی از این مکان افزود: در پی وقوع سیلی در این مکان مردم به طرف امام زاده عبدا… بافق حرکت نموده و ساکن شدند.
مرداد ماه ۱۳۹۶
گفتنی است در مصاحبه ای که خبرنگار هفته نامه افق کویر در مردادماه ۱۳۹۶ با «لیلی رنجبر» رئیس اداره میراث فرهنگی بافق انجام داد گفت: با توجه به این که بقعه قاضی میرجعفر متعلق به قرن پنجم است و زیر خروارها ریگ مدفون است. نیاز به کاوش گری و گمانه زنی دارد و قبل از آن نباید اقدامی صورت بگیرد.
وی در ادامه گفت: صنایع گردشگری استان یزد قول تأمین اعتبار به قاضی میرجعفر تاپایان سال ۹۶ داده است.
در پایان نیز «تربتی» سرپرست اداره اوقاف و امور خیریه شهرستان گفت: طرح جامع این بقعه در حال تهیه می باشد و در انتظار طرح جامع هستیم تا بقعه قاضی میر جعفر را آباد نماییم.
خرداد ماه ۱۳۹۷
گفتنی است «لیلی رنجبر» در خرداد ماه ۱۳۹۷ در مورد آخرین وضعیت تپه های قاضی میرجعفر خوش خبری داد تا جایی که هفته نامه افق کویر سر وجد آمده و تیتر یک خود را اختصاص به این وعده داد؛ با این عنوان: چند قدم تا هویت پنهان بافق. به هر جهت رئیس اداره میراث فرهنگی و گردشگری و صنایع دستی بافق گفته بود «برای پی بردن به بناهای تاریخی قاضی میرجعفر نیاز به دستگاه ژئو فیزیک هست که قرار شده از تهران به اینجا آورده شود، چون سیستم هزینه بر است، قرارگردید، فرمانداری آن را از محل دو درصد تأمین اعتبار کند. فردی به نام «محمدیان» قرار شده از هفته آینده به بافق برای دومین مرتبه سفر کند. در صورت مستعد بودن وضعیت جوی کار آغاز خواهد شد.
وی در پایان گفت: مقرر گردیده شهرداری اطراف محل مورد نظر را حصار(فنس) بکشد. پس از اتمام این عملیات، معاون میراث فرهنگی در برنامه کاری قرار می دهد، تا کاوش بشود. این کار به شرط یاری کمکهای دولتی تا ۵ سال طول می کشد و حداقل تعیین تکلیف برای کشاورزان و قاضی میرجعفر خواهد شد.
۲۱ خرداد ماه ۱۳۹۸
«لیلی رنجبر» در مورد وضعیت تپه های قاضی میر جعفر(ع) در هفته نامه افق کویر به تاریخ ۲۱ خرداد ماه ۱۳۹۸ گفت: تپه قاضی میرجعفر یکی از محوطه های باستانی که ثبت ملی شده، جلسه ای که روز سه شنبه ۳۱/۲/۹۸ نماینده مجلس شورای اسلامی شهرستان با رئیس سازمان میراث فرهنگی داشت؛ یکی از در خواست‌های این اداره این بوده که اعتباری جهت کاوش و گمانی زنی و همچنین فنس کشی اختصاصی داده شود؛ ضمن اینکه اولویت ما برای این سایت باستانی تعیین حریم آن هست که متصل به زمین های کشاورزی روستای صدر آباد می باشد. دو روز در هفته یگان میراث فرهنگی از این سایت بازدید می کند تا کاوش غیر قانونی صورت نگیرد.
این پایان داستان قاضی میرجعفر هست؛ همان جایی که هویت پنهان مردمان بافق هست؛ جایی که تمامی بافقی دوستان آرزوی آن را دارند تا هویت پنهان آن کشف شود تا تاریخ بافق مشخص گردد. اما بیش از دو دهه است که محوطه باستانی قاضی میر جعفر برای مسئولین مربوطه کشف شده است، اما آنچه حائز اهمیت است. هنوز این محوطه تاریخی؛ آنگونه که باید مورد توجه مسئولان قرار نگرفته است.جایی که روزگاری زادگاه پدران و گذشتگان ما بوده است و نه تنها چشم های قاضی میر جعفر، بلکه همه همشهریان بافقی نیز دوست دارند راز سر به مهر این هویت، آشکار شود.
