به گزارش هفته نامه افق کویر، در رابطه با سردرد و درمان آن گفتگویی با دکتر”سید محمود میرترابی” متخصص داخلی بیمارستان ولیعصر(عج) بافق و رئیس واحد مشارکت مردمی مرکز بهداشت بافق؛ انجام شد که وی به سوالات مطرح شده از سوی خبرنگار ما پاسخ داد.
سر درد یک مسئله پر دردسر و حل نشدنی است
افق کویر: سردرد چیست؟
بیماری سر درد، یک مسئله پر دردسر و حل نشدنی و شایع در تاریخ پزشکی بوده و هست. این احساس ناخوشایند، تجربه حداقل ۹۰% افراد در طی یک سال می باشد که علتهای گوناگونی را شامل می شود.
سردرد بر اساس علت به نوع اولیه (یعنی مربوط به جمجه و مغز) و ثانویه (یعنی به علت های دیگر غیر از مغز جمجه) می باشد؛ مثل سردرد به علت کمخوابی، مشکلات گوارشی، عفونی و مسمومیت.
بیشتر مواقع سردرد به عنوان یک زنگ خطر برای حفاظت از دستگاه بدن می باشد
افق کویر: آیا سر درد؛ نشان دهنده بیماری است؟
بیشتر مواقع سردرد خود بیماری نیست و یک زنگ خطر و هشدار و حافظ امنیت دستگاه های بدن می باشد؛ مثلا در یک محیط آلوده قرار می گیریم مغز، تحمل آن فضا را ندارد لذا بصورت سردرد به ما اعلام خطر می کند که از محیط آلوده دور شویم، یا وقتی که از چشم خود با مطالعه یا دستگاه های الکترونیکی کار زیادی می کشیم خستگی عضلات چشم خود را بصورت سردرد بروز می دهد؛ به عبارتی مغز به عنوان برجک محافظ و حساسی در بالای تنه قرار گرفته و درد آن نشان دهنده آن حقیقت است که یک اتفاق غیر عادی در بدن در حال تکوین( ایجاد) است.
افق کویر: چند نوع سر درد داریم؟
سردرد از نظر شدت به خفیف، متوسط، وخیم تقسیم می شوند.
۱)نوع خفیف؛ معمولا سردرد های معمولی که چندان روی امور روزمره تاثیر نمی گذارند و خود به خود با استراحت و مسکن معمولی بهتر می شوند. مثل سردرد ناشی از سرما خوردگی، مسمومیت زدایی محیط آلوده، استرس آنی، کم خوابی، غذا سنگین و … که نشان دهنده عدم تعادل موقت در نظم دستگاهای بدن می باشد. مثل مصرف غذای سنگن و چرب که باعث ترشح صفرا و اسید معده زیاده شده و جذب صفرا برای مغز حالت آسیبی و عدم تحمل دارد و موجب سردرد می شود که با مصرف کمی آب لیمو و عسل بهبودی قرحه گوارشی سردرد هم بهتر می شود.
۲)نوع متوسط و مزمن سردرد؛ سالهای متمادی همراه بیمار می باشد شدت آن متفاوت است بعضی مواقع روی کار روزانه تاثیر گذار بوده و ممکن است موجب مرخصی از کار برای کارمند یا عدم فعالیت خانم خانه دار شود. زمان و علت تشدید کننده این نوع سردرد ها بخاطر همراهی طولانی مدت با بیمارتوسط خود بیمار بهتر مشخص و ارزیابی و درمان می شود و مثلا بیمار می داند، این سردرد بخاطر رانندگی زیاد، خستگی، کم خوابی و استرس شروع می شود و با رفع این مواد بهبود می یابد (استراحت، آرام بخش و مایعات)
هرچند این نوع سردرد ها آزار دهنده و تاثیر گذار است ولی خیال پزشک و بیمار راحت است که مشکل عمده ای وجود ندارد (چون اگر بیماریهای مهم مثل تومور یا کیست مغزی و خونریزی باشد سالها سردرد طول نمی کشد)
مثال مهم این نوع سردرد میگرن، سینوزیت، سردردهای عصبی، ناراحتی معده می باشد.
۳)نوع شدید یا وخیم سردرد؛ که شیوع آن کمتر از بقیه است ولی اهمیت آن بیشتر و قابل برسی هستند
** این نوع سردرد ها معمولا با اشکال بینایی، تهوع استفراغ، افتادگی پلک و گاهی با شلی و بی حسی اندامها (دست و پا) بروز می کنند،
** سردرد هایی که قبلا نبوده و طی ۱-۲ هفته اخیر شروع شده یا از قبل سردرد خفیف و متوسطی داشته است که قابل تحمل بوده و دریک ماه اخیر تشدید و غیر قابل تحمل بوده و در یک ماه اخیر تشدید و غیر قابل تحمل شده است.
** سر درد هایی که بیمار را از خواب بیدار می کند معمولاً قابل بررسی و اهمیت هستند
**سردرد های اواخر حاملگی همراه با فشار خون هستند بعنوان مسمومیت حاملگی قابل بررسی هستند.
** سردرد های مربوط به فشار خون بالا معمولاً زمانی ایجاد می گردند که فشار خون بالای ۱۸۰ برسد و معمولاً در پشت سر و بالای سر( فرق سر) می باشد.
نکته ای که اکثر همشهریان مراجعه می کنند اینکه مثلاً با فشار ۱۴۰ و سردرد که فکر می کنند سر درد مرتبط به فشار خون است و مضطرب می شوند باید گفت سردرد های زیر ۱۸۰-۱۷ معمولاً به خاطر اهمیت مغز و وجود گیرنده محافظ در رگهای ورودی مغز به مغز وارد نمی شوند بنابراین فشار ۱۴۰ هرگز مغز را متاثر نمی کند موارد مشابه بیمار فوق بخاطر استرس است که همزمان با سردرد ناشی از اضطراب فشار هم کمی بالا رفته است؛ بنابراین فشار خون متوسط باعث سر درد نیست بلکه سردرد باعث فشار خون متوسط شده است. سردرد های نبض دار ( احساس طپش قلب در مغز) و سوزشی و جابه جا شوند ( غیر ثابت) و همیشگی معمولاً خوش خیم و گذرا بوده قابل بررسی نیستند.
افق کویرچگونه علت سردرد را تشخیص دهیم؟
۸۰% موارد تشخیص علت سردرد با شرح حال و معاینه بیمار اتفاق می افتد. آنچه بیمار از نحوه شروع سردرد ( ضرباندار چکشی)، زمان سردرد ( خواب و بیداری)، شرایط تشدید کننده سردرد ( کمخوابی، کم خونی، استرس)، عوامل ایجاد بهبودی درد، مصرف داروهای عامل سردرد، وضعیت گوارشی،تنفسی، روانی و… را عنوان می کند شاه کلید تشخیص است که پزشک بر اساس تجربه و علم برای اثبات تشخیص از مواردی مثل رادیو گرافی، MIR ، نوار مغر، آزمایشات غیر مغزی استفاده می نماید.
برای افرادی که مراجعه دارند و برای سردرد خود از پزشک سریعاً درخواست آن اسکن و MIR می کنند باید گوشزد شود که حدود ۸۵% از سردردها علت غیر مغزی دارد و اکثر آنها با شرح حال، معاینه و آزمایشات معمولی تشخیص داده می شود و مواردی مثل CT و MRI را بعهده پزشک بگذارند.
افق کویرشایعترین علت سردرد چیست؟
در مطب اینجانب بر اساس برآورد و عینی شایعترین علتهای سردرد عبارتند از:
سردرد های عصبی، میگرن، ناراحتی معده، میگرن، یبوست روده، سینوزیت، اضافه وزن، مشکلات چشمی، مصرف مکمل ها و دارو ها.
افق کویر ایا برای درمان سردرد نسخه ی ثابتی وجود دارد؟
در درمان بیماری سردرد یک نسخه ثابت وجود ندارد و هرکس بر اساس تشخیص اولیه مورد بررسی و درمان قرار می گیرد.
افق کویر به عنوان حرف پایانی صحبتی دارید؟
گفتیم که اکثر سردرد ها بخاطر عدم تعادل در کارکرد بدن می باشد و بازگرداندن تعادل با ورزش، کاهش وزن، کاهش استرس و رژیم غذایی متعادل بسیاری از سردرد ها را متعادل خواهد نمود.
سردرد های خفیف با یک استراحت معمولی خواب در اتاق تاریک و مسکن ساده برطرف می شود. همین سردرد ها اگر هر روز تکرار می شود می توان با داروی های تعدیل کننده و ضد استرس و ممکن که روزانه مصرف نمی شود درمان نمود ولی اگر هفته ای از ۱ الی ۲ بار است لازم به داروهای روزانه نیست و مقطعی با همان مسکن زمان درد درمان می شود.
سردرد های شدید یا بحرانی با نظر پزشک تحت بررسی ازمایشگاهی رادیولوژی قرار می گیرد و جهت تشخیص درمان مغزی به متخصص مغز و اعصاب ارجاع می گردد.
بهتر است از مسکن استامینوفن ساده ۱ تا ۴ عدد در روز استفاده شود و در صورت عدم بهبود از ضد التهاب های معمولی مانند ژلوفن، دیکلوفناک و … بصورت مقطعی ( نه همیشه) استفاده شود.
داروهای گیاهی بخاطر اثر تسکین بخشی فقط علامت درمان می کنند و درمان اساسی سردرد نیستند لذا( گل گاو زبان به علاوه عسل به خاطر اثر ضد اضطراب) ، (سنبل الطیب بخاطر اثر ضد افسردگی) و بابونه در تسکین درد توجه شده است.
هرگونه پیشنهاد و انتقاد را صمیمانه پذیرا و عامل هستیم
خانه مشارکت مردمی بافق
سارا شفیعی
