کودکان خود را همانطور که هستند دوست داشته باشید

کودکان و نوجوانان به دلیل حساسیت‌ های ویژه‌ ای که در هر سنی دارند، ممکن است نیازها و خواسته‌ های متفاوتی داشته باشند و در عین حال والدین نیز انتظارات و خواسته‌ هایی از آنان داشته باشند، خبرنگار افق کویر گفتگویی با “سادات میرعلمی” آموزگار و روانشناس کودک انجام داده است:
افق کویر:لطفا خودتان معرفی کنید؟
سادات میرعلمی، آموزگار و روانشناسی کودک و نوجوان هستم، به مدت ۲۸ سال سابقه آموزشی در مقطع ابتدایی دارم و به دلیل برخورد زیاد با مشکلات اضطراب، استرس و اختلالات خواندن و نوشتن در دانش آموزان تصمیم گرفتم در رشته روانشناسی تحصیلاتم را ادامه بدهم و در حوزه کودک به مشاوره بپردازم.
افق کویر:والدین با کودکان خود چگونه باید رفتار کنند؟
ارتباط مثبت و موثر با کودکان برقرار شود، اگر ارتباط برقرار شود کودکان به حرف والدین گوش فرا می دهند و قوانین خانواده را رعایت می کنند، عشق و محبت والدین باید بدون قید و شرط باشد، والدین به حرف های فرزندشان گوش فرادهند، کودک را موقع صحبت قضاوت نکنند و او را نصیحت نکنند، به او نشان دهید اگر کودک اشتباه هم کرد باز هم کنارش می مانید، زمان شخصی، را فقط در اختیار کودک باشید، محبتمان به صورت ملموس باشد با بغل کردن و بوسیدن، اعتماد کردن به کودک، رفتارهای مطلوب او را تشویق کرده و رفتارهای نامطلوبش را نادیده بگیریم، در تصمیم گیری خانواده شرکت داده شود.
افق کویر:چرا بعضی از کودکان لوس هستند؟
اولین علت لوس شدن کودکان تربیت نادرست والدین از طریق محبت های بی حد و نصاب خود مانع اجتماعی شدن کودک می شود. دلایل زیر نیز باعث لوس شدن کودکان می‌شود:
نداشتن قانون تنبیه و تشویق در خانواده، مرزها در خانواده مشخص نشده، والدین اگر حرفی زدند باید روی حرف خودشان بایستند تا اقتدار آن ها زیر سوال نرود و باعث شود کودک ان ها را هدایت کند.کودکان لوس ازکار ناپسند خود عذرخواهی نمی کنند. اصولا چون بعضی از والدین حوصله سر و صدای کودک را ندارند زود به خواسته کودکان تن می‌دهند و این کار باعث لوس شدن کودک می شود.
افق کویر:ناخن جویدن کودکان نشانه چیست؟
ناخن جویدن، مو کندن، دست در بینی کردن، ریشه تمامی این کارها، عصبی است. هرکدام یک دلیلی دارد مثل کنجکاوی، تقلید کردن و اضطراب می باشد.
اگر ناخن جویدن کودک به صورت جدی نیست فقط در هنگام تماشای تلویزیون یا شرایط خاصی باشد جای نگرانی نیست و با افزایش سن کودک این عادت را ترک می کند؛ اما ناخن جویدن به صورت طولانی تر از حد معمول باشد باید حتما تحت درمان قرار بگیرد، چون عصبانیت بیش از حد ناشی از فشارهای روحی، اضطراب و استرس، امتحانات، درگیری والدین، تقلید از دیگران و هیجان باعث می شود با ناخن جویدن به آرامش برسند.
افق کویر:آیا دوست خیالی داشتن کودکان طبیعی است؟
حدود ۲۵ تا ۹۵ درصد کودکان دوست خیالی دارند و از ۱۰ سالگی به بعد دوست خیالی را رها می کنند که در برخی موارد نشانه رشد فکری بچه ها و روند طبیعی به حساب می آید؛ بیشترین سن کودکان که در آن همواره دوست خیالی دارند ۳ تا ۸ سالگی است، دوست خیالی را برایش اسم انتخاب کرده و با او بازی و زندگی می کنند. برای جدا شدن از دوست خیالی بهتر است خانواده او را به سوی دوست واقعی و هم بازی هدایت کند.
افق کویر:چه چیز باعث اختلال تمرکز و توجه در کودکان می شود؟
استفاده بیش از حد از رایانه و تکنولوژی روز و همچنین غذاهای فست فود و یا خستگی و بی خوابی، انجام کارهای ملال آور و کسالت بار، اضطراب، تنهایی، مشاجره والدین، انکارپریشانی و همچنین به دلیل اختلال پیش فعالی، کم خونی و تیروئید تاثیرگذار است.
افق کویر:چرا بعضی از بچه ها عصبانی به نظر می رسند؟
وقتی کودک ضعفی دارد سخت تلاش می کند تا بر محیط خود تسلط یابد یعنی از یک کودک نوپا به یک کودک توانمند پیشرفت پیدا کند، در لایه هایی از مغز که کارکرد اجرایی دارد و به طور کامل در کودکان بالغ نمی شود و باعث عصبانیت کودک می‌گردد و دلایل ذیل نیز باعث می شود کودکان عصبانی به نظر برسند:
– مسئله خلقی کودک است که نسبت به تغیرات بی تحمل هستند.
– روشی برای ارتباط برقرار کردن با والدین است چون مهارت های کلامی ضعیفی دارند.
– والدین خیلی سخت گیر هستند.
– سرخوردگی کودکان
– عوامل و روابط داخل خانه
افق کویر:گوشه گیری کودکان به چه دلایلی است و چه باید کرد؟
علل ارثی، پیوند عاطفی کودک با پدر و مادرش، اختلالاتی مانند افسردگی، اختلال شخصیتی، اضطراب، ترس اجتماعی، کمبود توجه و تمرکز به پیش فعالی و عدم توجه از طرف همسالان، مورد تمسخر قرار گرفتن یا سرزنش در جمع، باعث گوشه گیری کودکان می شود.
افق کویر:چه دلایلی باعث می شود کودک ناراحت و نگران باشد؟
وارد شدن به موقعیت جدید مثل ورود به مدرسه، تجربه موقعیت و کارهای جدید، چیزهایی که موجب تنش در آن ها می شود، وقتی در جمع قرار می گیرند، شکست خوردن و عدم موفقیت، فشاری که از طرف همسالان ایجاد می شود و شرایط منزل در ناراحتی کودکان مؤثر است.
افق کویر:با دروغگویی کودکانمان چه کنیم؟
دروغ گفتن در یک مقطع سنی طبیعی است اما برای همیشه رفتار درستی نخواهد بود.
علل دروغگویی این دلایل است:
نداشتن اعتماد به نفس، ترس بیش از حد، جلب توجه به دلیل احساس کمبود عاطفه، آزمایش کردن پدر و مادر، ،تلافی و انتقام جویی، پایین بودن آستانه تاب آوری در برابر مشکلات، احساس حقارت و اضطراب و از مهمترین موارد الگو گیری و تاثیرپذیری از والدین است.
افق کویر:چه مواردی در برخورد با کودک باید رعایت کرد ؟
گذاشتن قانون تشویق و تنبیه، تمجید از کارهای مثبت کودک،
مهارت ها را به او آموزش داده مخصوصا مهارت حل مسئله، اجازه تصمیم گیری به کودک، مهارت صبر کردن را به او آموزش دهید
چون کودکان نمی توانند احساسات خود را بیان کنند درباره آن ها با او حرف بزنید و از مهربانی او تشکر کنید، مهارت های مانند همدلی، مشارکت، سپاسگزاری را، به او آموزش دهید.
افق کویر:چگونه انتظارات خود را به کودکانمان بگوییم؟
والدین با نگاه به آنچه که در گذشته خودشان اتفاق افتاده است، تلاش نمایند تا شرایط مناسبی برای فرزندشان فراهم کنند تا دیگر آن ها چنین سختیهایی را پشت سر نگذرانند. آن ها از همان بچگی ذهن کودکشان را تقویت کرده و از هر ابزاری آموزش بهتر به فرزندشان استفاده می کنند.
افق کویر:روانشناسی کودکان با استفاده از نقاشی را توضیح دهید؟
نقاشی کودکان بازتاب دنیای درون آنها است، از روی نقاشی آن ها به چیزهای مهمی می توان پی برد، نقاشی کمک می کند تا راه حل رشد را در همان لحظه مشاهده کرده و درباره مشکل احتمالی آگاهی پیدا نموده هرکدام از خط های که کودکان در نقاشی خود به کار می برند معنا و مفهوم خاصی دارد کودک از طریق نقاشی به بیان خود و برقراری ارتباط با دیگران است.
افق کویر:شروطی که به بهبود عزت نفس کودکان کمک می کند؟
کودکان خود را همانطور که هستند دوست داشته باشید، یعنی صرف نظر از تمام رفتارهای که از او سر می زند او را دوست بدارید، از طریق احترام گذاشتن به کودک خود نشان دهید که برایتان اهمیت دارد ، پشتکار و موفقیت او را تشویق کنید و به او یادآوری کنید که همواره پشتیبان او هستید، کارهایی که مربوط به کودکان است و خودش توانایی انجام آن را دارد برای او انجام ندهید، به او بیاموزید که هر فردی در یک زمینه مهارت و توانایی دارد، خودآگاهی را به او آموزش دهید و احساس دوست داشته شدن را در او تقویت کنید.
افق کویر:کودکان نابغه چه ویژگی هایی دارد؟
اولین تشابه استفاده این کودکان از واژگان سخت و پیچیده است.
کودکان نابغه در بازی ها و فعالیت خود اشکال و الگو را راحت تر از همسالان خود تشخیص می دهند.
بسیار کنجکاو هستند تا در مورد سوال مورد نظر به نتیجه و جواب برسند، آنها در مورد یک تخصص یا یک زمینه مورد علاقه به دنبال جستجو و داشتن آن کار هستند، رهبران خوبی برای همسالانشان هستند، آنها خواندن را زودتر از همسالانشان می آموزند و از آن لذت می برند.
افق کویر:علائم پیش فعالی چیست؟
پیش فعالی که به اختصار “ADHD” خوانده می شود، اختلال شایع ای است که ۸ تا ۱۰ درصد کودکان را مبتلا می کند این اختلال در پسران شایع تر از دختران است که هنوز دلیل اصلی آن مشخص نشده است.
علائم بارز آن: پرتحرکی، کمبود توجه و تمرکز، بروز اعمال ناگهانی و غیر قابل پیش بینی، بی صبری، عصبی و حساس بودن، بالا و پایین پریدن، هل دادن بقیه کودکان، برهم زدن بازی بقیه، گم کردن وسایل و از این شاخه به آن شاخه پریدن، عدم مهارت لازم در برقراری ارتباط های اجتماعی با دیگران و همچنین تحمل در صف ایستادن را ندارند.
افق کویر:راه های درمان پیش فعالی چیست؟
درمان سریع برای پیش فعالی وجود ندارد این کودکان ذاتا بد نیستند کارهایی که انجام می دهند خارج از کنترلشان است، بدون مصرف دارو و رفتار درمانی نمی توانند رفتار خود را کنترل کنند.
تنبیه بدنی ممنوع است، در صورت تجویز دارو توسط روانپزشک حتما استفاده شود، رژیم غذایی رعایت شود، عدم استفاده زیاد در مصرف شکر و غذاهای حاوی آن که تحریک کننده است.
شواهد علمی وجود ندارد ولی تحقیقات نشان می دهد استفاده از ویتامین ها، پروتئین ها، و مواد مغذی و تنقلات در رژیم غذایی آن ها استفاده شود، باید در خانه فعالیت ها و شلوغی ها و تماس های تلفنی غیر ضروری کاهش یابد و تلویزیون خاموش باشد.
– وظایف او را باید یادآوری کنید و وقتی مسئولیت خود را خوب انجام می دهند دائم او را تشویق کنید
– باید به او بگویید چه کارهایی انجام دهد نه اینکه چه کاری را انجام ندهد.
– شرکت در کلاس های ورزشی تا انرژی خود را تخلیه کنند.
– مکان انجام تکالیف او باید آرام باشد، مرور تکالیف باید روزانه باشد و وقتی انجام داد او را حتما تشویق کنید.
– در پاداش ها باید تنوع باشد و دادن پاداش بلافاصله بعد از انجام رفتار درست باشد.
– برای تنبیه رفتار نامطلوب از روش محرومیت استفاده کنید، مثلا به ازای هر سال کودک ۱ دقیقه در نظر گرفته برای کودک شش ساله ۶ دقیقه باشد. او را روی صندلی قرار داده که جلو چشم مادر باشد و وسائل مثل تلویزیون و گوشی در دسترس او نباشد.

حدیث عباسی|