به گزارش هفته نامه افق کویر؛ ۹ اردیبهشت مصادف با ۲۸ آوریل، هرساله به عنوان روز روانشناس و مشاور در سرتاسر جهان معرفی شده است. در این باره گفتگویی با یکی از روان شناسان بالینی انجام شده است.
افق کویر:خودتان را معرفی کنید؟
ریحانه کارگران هستم، فوق الیسانس روان شناسی بالینی. درسال ۹۴ دراورژانس اجتماعی شروع به کار کردم، سه سال در این مرکز مشغول به کار بودم و یک سال است که از این مرکز خارج شدم.
افق کویر:رسالت مهم علم روانشناسی چیست؟
علم روان شناسی سه رسالت مهم دارد -۱ شناسایی استعداد و توانایی افراد و کمک به شکوفایی استعدادهای آنها -۲ کمک کردن به مردم برای داشتن زندگی بهتر و شادتر -۳ درمان اختلالات‌روانی.
بیشتر روانشناسی را با درمان اختلالات روانی می شناسند و فکر می کنند کسی که به روانشناس مراجعه می کند باید مشکل یا اختلالات روانی داشته باشد.در صورتی که این آخرین رسالت روانشناسی می باشد و اگر مردم برای رسالت اول و دوم به روانشناس مراجعه کنند، دیگر نیازی به درمان اختلالات روانی نیست.
افق کویر:علت اینکه دیگر شما در اورژانس اجتماعی مشغول به کار نیستید چه بود؟
با اینکه در اورژانس اجتماعی تجربه های بسیار خوبی کسب نمودم اما زمانی مردم به اورژانس مراجعه می کردند که واقعاً مشکلاتشان حاد شده باشد. در حالی که همیشه می گویند پیشگیری بهتر از درمان است. به همین خاطر مرکز مشاوره در بافق تأسیس نمودم که مردم قبل از این که مشکلاتشان حاد شود دواطلبانه مراجعه نموده و مشکلاتشان را حل نمایند.
افق کویر: آیا روش شما مؤثر است؟
هنوز در شهر ما آنقدر این فرهنگ جا نیفتاده است که به روانشناس مراجعه داشته باشند اما باز هم از گمانی که داشتم خیلی بهتر است و استقبال هم شد و وقتی مردم مراجعه می کنند و در جلسات بعدی احساس رضایت می کنند احساس خوبی به من دست می دهد.
افق کویر: بیشترین مشکلات آسیب های اجتماعی در اورژانس اجتماعی بافق در چه زمینه است؟
مشاوره تحکیم خانواده برای طلاق، پروندهای بحران شامل اقدام به خودکشی زنان و دختران درگیر روابط نادرست، کودک آزاری، همسر آزاری، اختلالات خانوادگی.
علت افزایش آسیب‌های اجتماعی فضای مجازی است
افق کویر: بیشترین پرونده در اورژانس اجتماعی مربوط به چیست؟
بیشترین پرونده مربوط به طلاق است، در حال حاضر مشکل آسیب های اجتماعی نوجوانان و خانواده ها در حال افزایش است و علت آن بیشتر به خاطر عصر ارتباطات و فضای مجازی است.
افق کویر: از چه طریقی متوجه شدید بچه ها چه مشکلی دارند؟
از آنجا که ما در اورژانس اجتماعی به صورت گروهی در مدارس در مورد پیشگیری از آسیب‌های اجتماعی صحبت می کردیم، به نوجوانان این اطمینان را می دادیم که کار اصلی روانشناس راز داری است و آنها می توانند به ما اعتماد کنند ، نوجوانان از طریق تماس یا مراجعه به اورژانس اجتماعی مشکلاتشان را با ما در میان می گذاشتند، بعضی از نوجوانان نیز از طریق اولیای مدرسه و مرکز بهداشت و بیمارستان به ما ارجاع داده می شدند.
متوسط سن شیوع افسردگی به ۱۴-۱۳ سالگی رسیده است
افق کویر:مشکل نوجوانان چه بود؟
نوجوانان بیشتر حالت افسردگی داشتند. سن شیوع افسردگی در جوانان کاهش پیدا کرده است. قبلاً متوسط سن شیوع افسردگی ۲۹ سالگی بوده است. الان به ۱۴-۱۳ سالگی رسیده است
افق کویر: علت آن چیست؟
در گذشته نوجوانان خیلی مشغول بودند. وقت آزاد کمتری داشتند و بیشتر اوقاتشان کار در خانه و وظایفی که پدر و مادر به آنها می دادند پر کرده بود و برای رفع نیازهایشان تلاش می کردند. الان نیازهایشان از طریق پدر و مادر رفع می شود و در خانه وظیفه ای به نوجوانان و جوانان داده نمی شود. زمان خالی بچه ها بیشتر است، بچه ها سرگرم شبکه های اجتماعی می شوند. همه انسانها که فرزندان ما نیز شامل آنها می شود دوست دارند شاد باشند و برای بدست آوردن شادی دست به همه کار می زنند که به این راهها میانبر می گویند. میانبرها راههایی است که سریع بچه ها را شاد می کند ولی به همین اندازه ناپایدار است و بعد از مدتی فرد احساس افسردگی و سرخوردگی می نماید. بنابراین رو آوردن جوانان به مواد مخدر، وارد شبکه های اجتماعی شدن، ویراژ دادن نوجوانان با موتور در خیابان ها، درگیر روابط نامشروع شدن و…. همه اینها راههایی برای شاد شدن موقتی است و به محض این که زمان آن تمام شد. فرد احساس افسردگی و سرخوردگی و حتی عذاب وجدان می گیرد و این مقدمه ای برای افسردگی است.
شکوفایی استعدادهای نوجوانان
بهترین شادی است
افق کویر: پادزهر مهم برای نوجوانان و جوانان چیست؟
این که استعدادهای نوجوانان را بشناسیم، با کشف استعدادها بچه ها می توانند شکوفا شوند و این بهترین شادی است که پایدار است و بچه ها می توانند از این طریق ابراز وجود کنند ، احساس مفید بودن کنند همچنین اعتماد به نفس آن ها بالا می رود و به خودشان افتخار می کنند.
کار، لازمه اعتماد به نفس جوانان
و برای جوانان داشتن شغل پادزهر خوبی برای کاهش آسیب های اجتماعی است. کار باعث می شود یک جوان درآمد، استقلال مالی، اعتماد به نفس بالا داشته باشد وزمانی که به کار می رود فرصت اینکه به کار دیگری بپردازد، ندارد و حتی در این زمان حتی افکار منفی و مزاحم کمتر سراغ فرد می آید.
والدین برای فرزند پروری نیاز به آموزش دارند
افق کویر: به نظر شما روش زندگی کردن والدین ما در قدیم چگونه بوده است ؟( پسرها در کار صحرا مشغول به کار بودند و دخترها به کار قالی بافی مشغول بودند)؟
آن روش قدیم خیلی خوب یوده است، ولی اصلاً قابل تجویز برای جوانان ما نیست، بچه های زمان الان به هیچ عنوان نمی توان با بچه های زمان قدیم مقایسه نمود. به همین دلیل والدین برای فرزند پروری نیاز به آموزش دارند. والدین الان باید برای فرزند پروری به روز باشند تا بفهمند بچه ها چه نیازی دارند، چه مشکلی دارند، تا بتوانند با کمک فرزندشان این مشکلات را حل کنند نوع رفتار با کودک و نوجوان را یاد بگیرند.
بهترین جایگاه برای ارضای نیاز
به محبت ،خانواده است
افق کویر: مشکل دخترهای دبیرستانی ما چیست؟
افسردگی ها و مشکلات دوستی ها و روابط ناپایدار است. یکی از ویژگی نوجوانان این است که خیلی نیاز به محبت دارند. بهترین جایگاه برای ارضای این نیاز خانواده است. اگر خانواده بتواند نیاز به محبت را ارضا کنند و بچه بتواند به خانواده اعتماد کند، اصلا این نوجوان احتیاج ندارد که محبت را بیرون از خانه گدایی کند. و ما باید توجه داشته باشیم که فرزندمان را زیاد در خانواده سرزنش،تحقیر و… نکنیم همچنین باید توجه داشته باشیم که نوجوان را نباید به حال خودشان رها کنیم که این هم به اندازه خود مخرب است.
افق کویر: وجود مشاور در مدارس را چگونه می بینید؟
وجود مشاور در مدارس واقعاً الزامی است که متأسفانه مشاور در مدارس ما خیلی کم است.
افق کویر: چرا سن بلوغ در نوجوانان کاهش یافته است؟
شرایطی که فرزند به سن بلوغ می رسد مربوط به ژنتیک و محیطی که فرزند در آن قرار دارد می شود. ژنتیک همان سنی است که والدین به سن بلوغ رسیدند و فرزند در همان حو ل و حوش به سن بلوغ می رسد. اما اگر سن پایین تر به بلوغ برسند مربوط به محیط که خیلی تحریک کننده بوده است که باعث بیدار شدن امیال جنسی کودک شده است . مانند محیطهایی که در آن ماهواره است، محیط هایی که فرزند دسترسی آسان به اینستاگرام، تلگرام … دارد. بعضی مواقع نیز نوع غذایی که مصرف می کنند دخیل است مانند غذاهای هورمونی.
افق کویر:چگونه باید خانواده با فرزندانشان به سن بلوغ می رسند رفتار کنند؟
همین که نشانه های پیش از بلوغ در فرزندشان ایجاد می شود. والدین باید اطلاعات کامل در حد فهم و درک فرزند در اختیار وی بگذارند که نخواهد برای پیدا کردن این اطلاعات به هر جایی متوسل شود.
افق کویر: به نظر شما ایمان چه قدر در تربیت فرزندان تأثیر دارد؟
بچه هایی که معنویات و ایمان قوی تر داشتند کم تر درگیر آسیب های اجتماعی می شوند و به راههای منحرف کشیده می شود. حتی این افسردگی و حتی اقدام به خود کشی آنها بسیار کمتر است. چرا که در تمام این مشکلات احساس می کنند یک پشتیبان و تکیه گاهی دارند. در بحث معنویت باید فرد از ارتباط خود با خدای خودش لذت ببرد . این معنویت در آسیب های اجتماعی خیلی موثر است. والدین نیز می توانند با انجام لذت بخش تکالیف الهی الگوی خوبی برای فرزندانشان باشند.دستور دادن و نصحیت کردن فایده ای ندارد و باعث لجبازی بیشتر جوانان می شود. باید جوان و نوجوان ما کاملاً احساس کند که مادر و پدر من از این که دارند دعا می خوانند ، نماز می خوانند لذت برده اند تا آن ها را الگو قرار دهند.
معصومه غلامرضاپور