سارا شفیعی| به گزارش هفته نامه افق کویر، بدن ما برای تولید انرژی به سوخت نیاز دارد که از مواد غذایی به دست می آید. این مواد در بدن به یک قند ساده به نام” گلوگز” تبدیل می شوند.گلوگز وارد جریان خون و سپس سلول ها شده و برای تولید انرژی و رشد بدن مورد استفاده قرار می گیرد. اگر قند به علت وارد نشدن به سلول ها در خون باقی بماند قند خون افزایش می باید. دیابت زمینه ارثی و سبک زندگی در ابتلا موثر اند. دیابت یکی از بیماری های شایع در سراسر جهان است و حتی در افرادی که به نظر سالم می رسند ممکن است بیماری پیش دیابت تشخیص داده شود. بر همین اساس ۲۳ آبان ماه، روز جهانی دیابت گفتگویی ویژه با دکتر”سید محمود میرترابی” متخصص داخلی بیمارستان ولیعصر(عج) بافق و رئیس واحد مشارکت مردمی مرکز بهداشت بافق؛ انجام شد که وی به سوالات مطرح شده از سوی خبرنگار ما پاسخ داد.
۲۰% از افراد مبتلا به دیابت هستند یا در معرض آن
وی در اولین پرسش به چیستی دیابت گفت: دیابت بیماری مزمن و خطرناک؛ ولی قابل کنترل می باشد.این بیماری که نامش از علائم آن یعنی “دیا” به معنی فراوان و “بت” از طریق ادرار(پر ادراری) گرفته شده است و در تاریخ از آن به نام “برمز”بر به معنی فراوان و مز به معنی میز ادرار یاد شده است.بیماری “قانقاریا” که امروزه ” گانگرن یا سیاه شدگی پا” گفته می شود از عوارض بارز و مستاصل کننده این بیماری بوده است.دیابت یا مرض قند بموازات زندگی رفاه طلبانه امروزی همراه با تحرک کم و استرس فراوان رشد بسیار زیادی پیدا نموده است و در حال فراوانی قابل ملاحظه است. امروزه ۲۰% از افراد بالای ۳۰ سال در ایران یا مبتلا به دیابت هستند یا در معرض ابتلا هستند.
دکتر میرترابی، درباره اهمیت دیابت و آن کسانی که خبر از دیابت خود ندارند، شاخصه هایی را ذکر کرد:
- به دلیل نبودن علائم بارز بالینی ۵۰ % دیابتها از بیماری خود خبر ندارند.
- ارث و فامیلی بودن در آن موثر و دخیل است
- اضافه وزن و زندگی پر استرس و کم تحرک امروزعلت قابل اصلاح آن است
- عوارض وخیم در صورت عدم کنترل قند برای بیمار اتفاق می افتد که قابل برگشت نبوده و متاسفانه اعضای حیاتی مانند قلب و مغز و کلیه از آن در امان نیستند.
- مرگ و میر و معلولیت که به نام «مورپیدی» و «مورتالیتی» از آن یاد می شود از معضلات این بیماری است.بطوریکه هر ۲۰ دقیقه یک بار در جهان بخاطر دیابت قطع می شود.
- پیشگیری و تلاش به موقع در کنترل دیابت زندگی فرد دیابتی را به زندگی سالم نزدیک و بطور جدی از عوارض و مرگ آن می کاهد.
- دیابت اگر با بیماریهایی مثل فشار خون، اسید اوریک و چربی خون و اعصاب و روان و با عادات غلطی چون اضافه وزن، مصرف نمک، مصرف الکل همراه …باشد عوارض آن چند برابر خواهد شد.
وی درباره انواع دیابت افزود: دیابت بر ۲ نوع است که تعریف هر ۲ نوع بر اساس ماده ای بنام “انسولین” در بدن است انسولین به هنگام خوردن غذا بلافاصله توسط غده لوزالمعده یا پانکراس ترشح می شود و نقش آن بودن قند(وارد شده به رگ ها )از طریق خوردن به داخل سلول های بدن تا هم ساخت و ساز سلولهای بدن توسط قند انجام بگیرد و هم رگها از قند که زیادی آن باعث رسوب قند می شود جلوگیری شود. هر وقت انسولین در بدن نباشد یا تنبل شده باشد قند رگ باقی می ماند و در رگ های کلیه و مغز و چشم و قلب رسوب می کند و باعث نارسایی ای این اعضای حیاتی می شود.در نوع یک دیابت انسولین ترشح نمی شود که ناشی از تخریب سلولهای لوزالمعده به علل مختلف می باشد.این دیابت بیشتر در اطفال و جوانان است و فقط و فقط باید انسولین جایگزین(تزریق) شود؛ اکثر این افراد لاغر هستند.
نوع دو دیابت انسولین ترشح می شود؛ حتی بیشتر از طبیعی؛ ولی فعالیت انسولین کم شده یا مقاومت بدن به انسولین کم شده یا مقاومت بدن به انسولین ایجاد شده عملکرد انسولین مختل می شود که در این نوع دیابت معمولاً افراد چاق و همراه با بیماری هایی مثل چربی بالا و اسید فولیک می باشند.چون انسولین بقدر کافی در بدن می باشد باید با کم کردن تغذیه و کاهش وزن و ورزش متوسط به بالا و داروهایی مثل متفورمین مقاومت به انسولین را به حداقل رساند و انسولین را به موارد بسیار شدید دیابت موکول کرد.درمان دارویی درحدی که باشد همیشه کاهش وزن و تغییر عادت غذایی و ورزش گام اول درمان دیابت خواهد بود.
دکتر میرترابی درباره نقش آموزش گفت:گام اول در کنترل دیابت آگاهی و آموزش فرد دیابتی و همکاری فرد در چگونگی کنترل قند می باشد. با تمام تمهیدات و مطالعات و دستورات منابع مهم در دنیا به خاطر گستردگی و همه گیری دیابت و مراکز کنترل دیابت در جهان اگر همکاری و خواست و همت بیمار در کنترل دیابت نباشد هیچ سود و خبر خوشی در باره دیابت نخواهد بود و به نوعی و ظیفه فرد از وظیفه پزشک و ارگانهای مسئول بیشتر و موثرتر خواهد بود.
از سویی عوارض بسیار وخیم دیابت با پیشرفت خود از صبر و تانی ما پیشی می گیرند و زمانی آگاه می شویم که از کار گذشته است.
از زلزله و عشق خبر کس ندهد
آن لحظه خبر شوی که ویرانه شوی
همه ما در محله و فامیل خود بیماران دیابتی که نابینا شده اند یا پای قطع شده دارند یا دیالیز می شوند را می بینیم؛ ولی نمی دانیم که روزی این بندگان خدا از بیماری دیابت رنج می بردند؛ در حالی که خودشان کم کاری کرده اند یا مسئولان دیابت به آموزش آنها پرداخته اند.
کلینیک دیابت در تمام استانها و شهرستان ها به منظور تشخیص پیش از موعد دیابت و آموزش، پیشگیری و نحوه کنترل قند و جلوگیری از عوارض دیابت و درمان عوارض و پیگیری مجدانه در حال فعالیت می باشند و بهتر است تمام بیماران که تشخیص اولیه دیابت گذاشته شد برای مدیریت بهتر دیابت در این کلینیک ثبت نام نمایند تا همکاران مجرب ما بتوانند با آموزش و تلاش بیمار و راهنمایی انها از معضلات این بیماری بکاهند.
وی در پایان گفت:
۱-دیابت بیماری قرن بوده و در حال پیشرفت است
۲-قابل کنترل است به شرط آموزش بیماران و خود آگاهی بیماران
۳-عوارض دیابت بزرگ است و غیرقابل برگشت
۴-کاهش وزن،ورزش،رژیم غذایی صحیح مثلث درمان دیابت