به گزارش هفته نامه افق کوير” دکتر سيد محمود ميرترابي باجگاني ” متخصص داخلي، در گفتگو با هفته نامه افق کوير پيرامون بيماري سرطان پروستات و ضرورت تشخیص به موقع این بیماری که روز به روز در حال گسترش است ، به بيان مطالب ارزنده ای پرداخت. وی دراین باره گفت:
سرطان پروستات دومین سرطان شایع مردان در جهان است؛ سرطان پروستات با ۶۰۰۴ مورد جدید در جایگاه دوم شایع‌ترین سرطان‌ها در ایران بعد از سرطان معده قرار دارد.تعداد موارد مرگ‌ومیر این سرطان ۳۰۷۱ نفر است که بعد از سرطان‌های معده و ریه در جایگاه سوم قرار دارد. نسبت نرخ مرگ‌ومیر به نرخ بروز این سرطان در ایران ۵۱/۰ است.
در افراد جوان تا حدود پنچاه سالگی معمولا بیماری مهمی پروستات را تهدید نمی کند و بیماری مادر زادی خاصی هم متوجه پروستات نمی شود. و معمولا در سنین جوانی و میانسالی ممکن است التهاب پروستات بیشتر به خاطر جلوگیری طبیعی از حاملگی( مقاومت در برابر انزال حین جلوگیری) و یا عفونت پروستات به واسطه عفونت معمول سیستم ادراری اتفاق می افتد.
اما در سن بالاتر از پنجاه و بالاتر بخاطر بعضی علل از جمله کاهش ارتباط جنسی و به نوعی رکود اقدام جنسی پروستات شروع به بزرگی می کند که به آن بزرگی خوش خیم پروستات یاbph اطلاق می شود.
بزرگی خوش خیم پروستات همانطور که از اسمش پیداست خوش خیم بوده و با سرطان پروستات فرق می کند و چون رشد پروستات خوش خیم اکثرا به اطراف پروستات است( نه به مجرای ادرار).
پروستات چیست؟
پروستات غده ای با حجم ۳×۳× ۳ سانتی متر حدود ۲۵ سانتمتر مکعب( cc)(سی سی) در محل خروجی مثانه می باشد که قوام و سفتی آن هم مانند گوشت انتهای انگشت شست دست می باشد. مانند سیبی که خودکار از میان آن رد شده باشد. در ابتدای مجرای ادرار مردان و در محل خروجی مثانه قرار گرفته است و بطور کامل حلقه آلت را احاطه کرده است بدون اینکه بطور طبیعی مانع خروج ادرار شود.
کار پروستات
تولید مایع تغذیه منی در مردان است که با اسپری که از بیضه ها تولید می شود با هم مخلوط شده و مایع اصلی منی را تشکیل می دهد و این مایع در پروستات ذخیره شده و در هنگام انزال یا انقباض متوالی عضلات پروستات از مجرای ادرار خارج به بیرون جهش پیدا می کند.
علائم وجود پروستات
معمولا تا زیاد بزرگ نشود علامتی ندارد و بعضی مواقع اندازه آن حتی به سه برابر می رسد و علامتی ندارد( اندازه طبیعی
۳×۳× ۳سانتی متر) ولی هنگامی که علائم ایجاد شد بعد از اقدامات خاص پاراکلینیک از نظر بررسی سرطان درمان آن توسط پزشک مربوطه شروع و پیگیری می شود.
علائم بزرگی خوش خیم و سرطان در مراحل اولیه و بالینی یکسان است و شامل موارد ذیل می شود و چون با علائم بالینی قابل تفکیک نیستند لازم است با هرگونه علائم ذیل جهت بررسی مراجعه به پزشک یا مراکز غربالگری در دستور کار مردان قرار بگیرد:
۱) قطره قطره شدن ادرار
۲) کم شدن پرش ادرار یا جریان ادرار
۳) سوزش و گیر کردن ادرار
۴) خروج خون از مجرای ادرار
۵) احساس دفع کاذب ادرار
۶) احتباس ادرار ( عامل اصلی مراجعه حاد به اورژانس) سرطان پروستات چند وجه تشخیصی باbph دارد و آن اینکه اولا سلول های سرطانی تمایل دارند روی مجرا فشار بیاورند و رشد داخلی دارند ( طبق شکل بالا)
دوم این که در سونوگرافی تهاجم سلول ها به کف مثانه ( بخاطر خاصیت تهاجمی سرطان ) و دیگر قسمت های پروستات و نهایتا خونریزی بیشتر است.
علائم ایجاد پروستات
برای سرطان پروستات علت های خاصی مطرح نیست؛ ولی سیگار و شدت و تعداد موارد زناشویی در جوانی و میانسالی تا حدی به عنوان علت مطرح شده است.
علت های تغذیه ای( غذاهای گرم مزاج و غیر استاندار) و علت های خانوادگی هم مطرح شده است.
امروزه تشخیص زودرس سرطان بسیار حیاتی است
در سرطان پروستات غربالگری است که با شروع کوچکترین علائم انجام می شود. غربالگری از آن جهت مهم است که امروزه تشخیص زودرس سرطان بسیار حیاتی است؛ یعنی اگر در مراحل اولیه تشخیص داده شود سریعا درمان می شود؛ ولی اگر پیشرفت به استخوان، ریه،کلیه پیدا کرد کار از کار به نوعی گذشته است.
با اولین مراجعه فرد به پزشک یا هر کدام از علائم ذکر شده ابتدا سونوگرافی بعد و قبل از جمع آوری ادرار برای مشخص کردن اندازه، گسترش و یکنواختی سلول ها و تهاجم محیطی و مقدار ادرار باقی مانده انجام می شود.
هنگامی که اندازه پروستات یکنواخت ( هموژن) و بدون گسترش به مثانه و محیط و عدم علائم عمومی بدن( مثل کاهش وزن،خونریزی شدید، درد کلیه ها) نبود درمان معمول پروستات انجام می شود و در موارد شدید احتباس سوند داخلی تعبیه می شود. برای تفکیک سرطان از خوش خیمی اندازه گیری آزمایشpsa نیز انجام می شود که در هردو بالاست؛ ولی در سرطان مقادیر بالاتر دارد و در پیگیری درمان و نتیجه بخشی درمان از این آزمایش استفاده می شود.
اگر با تمامی موارد فوق مشکوک به سرطان بودیم نمونه برداری انجام می شود و براساس گزارش پاتولوژی اقدامات درمانی اشعه درمانی، جراحی و شیمی درمانی انجام می شود. برای احتباس ادراری هم تراشیدن داخل پروستات(tur) روش مرسوم است که توسط اورولوژیست یا جراح سیستم اداری انجام می شود.
خلاصه:
باتوجه به اهمیت زود تشخیصی سرطان پروستات و نتیجه خوب درمانی اهمیت اصلی “غربالگری” مشخص می شود.
قطع سیگار، مدیریت زناشویی، تغذیه مناسب، ورزش از موارد پیشگیری محسوب می شود.