به گزارش هفته نامه افق کویر؛ در نظام آموزش‌‌عالی میزان پیشرفت‌تحصیلی دانشجویان یکی از شاخص‌های موفقیت در فعالیت های علمی است. ارزیابی میزان پیشرفت‌تحصیلی و عوامل مؤثر بر آن ازجمله مسائل عمـده‌ای می‌باشند که توجه مـحققان مخـتلف را به خود جـلب نموده‌است و یکی از شاخص‌های مهم در ارزیابی نظام آموزشی است. تمـام تلاش‌هـا و کشش‌هـای ایـن نظام درجهت پوشاندن جامه عمل به این امرمی‌باشد. یکی از عوامل تأثیرگذار بر پیشرفت‌تحصیلی و یکی از مفاهیمی که در سالهای اخیر توسط محققان مورد چالش واقع شده‌است، مفهوم درگیریتحصیلی است.
درگیری تحصیلی به چه معناست؟
درگیری تحصیلي مفهومي است که براي اولین بار براي درک و تبیین افت و شکست تحصیلي مطرح و به عنوان پایه و اساسي براي تلاش‌هاي اصلاح گرایانه درحوزه تعلیم و تربیت مد نظر قرارگرفت. درگیریتحصیلی از نظر لغوی به معنی درگیرشدن کاری می‌باشد و معمولا در مقابل بی‌میلی یا بی‌رغبتی در کاری گفته می‌شود و به عنوان یک احساس تعلق و تمایل فرد به مشارکت در فعالیت‌های کلاسی می‌باشد و از نتایج مهم مدرسه در کنار موفقیت‌های آموزشگاهی‌است و شامل مشارکت دانش‌آموزان و دانشجویان در فعالیت های فوق برنامه از قبیل: ورزش، موسیقی، تئاتر و کار جمعی که به وسیله مدرسه سازماندهی شده‌است، می‌باشد. درگیریتحصیلی همچنین درگیر شدن فرد در امر یادگیری و وظایف آموزشگاهی است. به‌طورکلی مفهوم درگیري تحصیلي به کیفیت تلاشي که دانش‌آموزان صرف فعالیت هاي هدفمند آموزشي مي‌کنند تا به صورت مستقیم به نتایج مطلوب دست پیدا کنند.
عوامل مؤثر بر درگیریتحصیلی کدامند؟
الف) انگیزش تحصیلی
رمز موفقیت یک معلم در این است که فراگیرنده را مشتاق یادگیری کند و با دخالت دادن در فرایند آموزش، او را به سوی یادگیری فعال سوق دهد. در واقع انگیزش عاملی است که ما را از ملالت به سوی علاقه حرکت میدهد. انگیزش در واقع موتور حرکت هر فرد است. یکی از دلایل افت تحصیلی، نداشتن انگیزش می باشد.
ب) خودکارآمدی تحصیلی
خودکارامدی یک عامل انگیزشی است که بر درگیریتحصیلی نقش تعیین کننده ای دارد. خودکارآمدی تحصیلی مفهومی است که به نقش باورهای خود اثربخشی افراد، درمورد توانایی‌های شان اشاره دارد و این که چقدر افراد به توانایی‌های خود بیشتر ایمان دارند، عملکردشان در فعالیت های یادگیری بهتر است. خودکارآمدی روی انتخاب فعالیت‌ها و پایداری در انجام تکالیف تأثیر می‌گذارد. چرا که دانشجویان و دانش اموزان با احساس کارآمدی بالا کم تر احتمال دارد که نیاز به کمک خود را، درنتیجه کمبود توانایی تفسیر کنند و تمایل دارند که به دفعات بیشتری کمک بخواهند
درگیری تحصیلی منجر به رشد اجتماعی، شناختی و پیشرفت تحصیلی می‌گردد. دانش‌آموزان درگیر بیشتر مطالعه می‌کنند، رضایت تحصیلی بیشتری دارند، بنابراین مفهوم درگیری تحصیلی نه تنها به خاطر ارزش خودش به عنوان یک هدف آموزشی، بلکه به خاطر ارتباط منطقی آن با پیامدهای آموزشی بسیار ارزشمند و حائز اهمیت است.
یادگیری فعال در کنار بالارفتن یادگیری دانشجویان و دانش‌آموزان و درگیری فعال آنها در فرایند یادگیری، قادر است به ارتقاءسرمایه‌گذاری‌های فردی دانشجویان در آموزش، انگیزه، لذت، یادگیری عمیقتر و همچنین حفظ و عملکرد بهتر در محیط یادگیری کلاس درس کمک نماید بطورکلی آموزشی که در آن فراگیران فرصت فعالیت و مشارکت داشته باشند، تأثیر مثبتی بر یادگیری دارد.
معصومه عبداللهی
دانشجو دکترای روانشناسی