امید را می توان به عنوان افکار هدف دار تعریف کرد که در ان شخص، تفکر راهبردی ( توانایی درک شده برای پیدا کردن راهی برای رسیدن به اهداف دلخواه ) و تفکر عاملی ( انگیزه لازم برای استفاده از آن راهها ) را به کار می برد.
امید به زندگی یکی از ویژگی های زندگی است که ما را به جستجوی فردایی بهتر وا می دارد. امید یعنی موفقیت و آینده ی بهتر و دلیلی برای زیستن. هنگامی که امید در دل و ذهن وجود داشته باشد، شادی و سرور در زندگی خواهد داشت. امید به زندگی یکی از شاخصهای توسعه و از مهمترین شاخص های شناخته شده ی بقای انسان و سلامتی در نظر گرفته شده و بشر همواره به شیوه های مختلف درصدد افزایش ان بوده است.
ویژگیهای افراد امیدوار
بزرگسالانی که از سطوح بالای امید برخوردارند، در زندگی خود به اندازه ی سایرین شکست هایی تجربه کردهاند؛ اما این باور را پرورش دادهاند که می توانند با چالش سازگاری کنند و با ناملایمات کنار بیایند. آنان یک گفتگوی درونی مثبت مداوم شامل جمله هایی از این قبیل که “من از عهده اش بر می آیم” یا “تسلیم نخواهم شد” و مانند آن اتخاذ میکنند. آنان وقتی در رسیدن به هدف های ارزشمند با موانعی روبرو می شوند، هیجانهای منفی و با شدت کم را تجربه میکنند. این امر ممکن است به این خاطر باشد که وقتی با موانع روبرو می شوند، هیجانهایشان یک توالی نسبتا قابل پیش بینی از امید به خشم ، از خشم به یاس و از یاس به بی احساسی رادنبال می کنند. افراد دارای سطوح امیدواری بالا در زندگی بزرگسالی با مسائل مواجه می شوند، گرایش دارند که مسائل مهم و بزرگ را به مسائل کوچک و روشن و قابل اندازه تجزیه کنند. در واقع موفقیت در دستیابی به اهداف، هیجانهای مثبت و شکست در آن، هیجانهای منفی ایجاد میکند و افراد نا امید به دلیل اینکه”گذرگاههای” کمی دارند در برخورد با موانع به راحتی انگیزه خود را از دست می دهند و دچار هیجانهای منفی می شوند که این امر خود منجر به افسردگی می شود. در واقع نا امیدی مولفه اصلی افسردگی است.
نقش موانع در پرورش امید چیست؟
برای داشتن تفکر امیدوارانه باید یاد بگیریم چطور با موانع روبرو شویم و بدین منظور باید گذرگاههای مختلف را در نظر بگیریم؛ به عبارت دیگر، تفکر امیدوارانه با غلبه بر موانع ایجاد می شود؛ پس موانع لزوما از زندگی حذف نمیشوند و حتی می‌توانند باعث ارزشمندترین هدف شوند. به طور کلی برخورد با مانع در راه رسیدن به هدف، ممکن است برخی واکنش های هیجانی منفی را ایجاد کند؛ اما این واکنش ها در همه افراد یکسان نیست و افراد دارای امید زیاد، هنگام برخورد با موانع به دلیل ایجاد راههای جایگزین برای رسیدن به هدف، پاسخ های هیجانی سازگارتری می دهند؛ همچنین هنگام نبود امکان دستیابی به هدف اصلی، از اهداف جایگزین استفاده می کنند. این افراد در هریک از حیطه های زندگی خود، چندین هدف را مشخص میکنند و به این ترتیب، هنگام رویارویی با مانع می‌توانند انعطاف پذیر باشند و به دنبال هدفی دیگر بروند یا بر دیگر حیطه های زندگی خود تاکید کنند؛ در حالی که افراد دارای امید کم، به روشنی نمی دانند چطور باید به اهداف خود برسند و هنگام رویارویی با موانع چگونه عمل کنند. در واقع افراد امیدوار در نتیجه ی تجربه کردن سختی ها به این باور رسیده اند که می توانند، خود را با مشکلات و کاستیهای بالقوه وفق دهند. در هنگام رویارویی با موانع، افراد از مراحل روانشناختی خاصی میگذرند که در همهی انسان ها طبق الگویی خاص ایجاد نمی شوند؛ اما بطور کلی، فرد از امید به سمت خشم، ازخشم به سمت نا امیدی و از سمت نا امیدی به سمت بیاحساسی پیش می روند.
