مشکل پرخاشگری به آن دسته از رفتارهای ضد اجتماعی اشاره دارد که نشان می دهد فرد در انطباق با انتظاراتی که اشخاص صاحب قدرت در زندگی مانند والدین یا معلم یا هنجارهای اجتماعی یا احترام به حقوق دیگران ناتوان است.
امروزه از کلمه پرخاش یا پرخاشگر به طور کلی رفتاری درک می شود که به حمله به یک انسان و آسیب رساندن به او می انجامد. پرخاشگری شکلی از تخلیه تنش های انباشته شده است. وقتی پرخاش از کودک سر می زند دلیل آشکار بر این است که در زندگی احساسی او مشکلی پیش آمده است.
تعداد زیادی از کودکان پرخاشگر، والدین خشن و متخاصمی داشته اند یعنی نه تنها کودک آنها، از محبت لازم برخوردار نبوده بلکه از الگوی پرخاشگری موجود درخانواده نیز تأثیر پذیرفته است. خانواده هایی که تابع اصل دیکتاتوری هستند معمولا ً رشد فرزندانشان را محدود می کنند.در این نوع از خانواده یک نفر حاکم بر اعمال و رفتار دیگران است که غالبا ً پدر چنین نقشی را دارد اما گاهی اوقات مادر، خواهران و برادان بزرگتر نیز با دیکتاتوری رفتار می کنند در این گونه خانواده ها فرد دیکتاتور تصمیم می گیرد، هدف تعیین می کند، راه نشان می دهد وظیفه معلوم می کند، برنامه می ریزد و همه باید به طور مطلق مطابق میل او رفتار کنند وحق اظهار نظر از آن اوست. بچه هایی که در محیط دیکتاتوری پرورش پیدا می کنند ظاهرا ً حالت تسلیم و اطاعت در رفتارشان مشاهده می شود وهمین حالت آنها را به اضطراب و هیجان وامیدارد. این بچه ها در مقابل دیگران حالت دشمنی وخصومت به خود می‌گیرند و به بچه های هم سن و سال خود یا کم تر از سن خود صدمه میرسانند این افراد از تعصب خاصی نیز برخوردارند و از به سر بردن با دیگران عاجز هستند، درکارهای گروهی نمی‌توانند شرکت کنند و از اعتماد به نفس ضعیفی برخوردارند و در امور زندگیشان بی لیاقتی خود را نشان میدهند و اغلب درکارها با شکست روبرو میشوند.
عده ای از والدین پرخاشگری و زورگویی را تقبیح، نمیکنند بلکه آنرا نشانه شهامت و قدرت خود می دانند و اعمال پرخاشگرانه خود ودیگران را مثبت موجه وحتی لازم میدانند؛ اغلب کودکان و نوجوانان اینگونه خانواده ها پدر و مادر خود را بصورت الگو و سرمشق قرار می دهند.
درمواقعی نیز رفتار پرخاشگرانه کودک توسط والدین و دیگر افراد تشویق شده و موجب دریافت تقویت مثبت میگردد که سبب تثبیت این رفتار پرخاشگرانه توسط کودک می شود. گاه با والدین یا مربیانی روبرو می شویم که به بهانه آموزش دفاع از خود به کودکی می گویند«توسری نخوری»و.. که به وضوح بجای نشان دادن رفتارهای منطقی درمقابل برخورد با موانع شخصی، کودک را به پرخاشگری بی مورد تشویق می کنند.
گاهی نیز والدین و مربیان که در برابر پرخاشگری وخشونت کودک عصبانی می شوند به صورت پرخاشگرانه او را تنبیه می کنند که در تشدید این رفتار در او موثرند درچنین مواقعی تنبیه عامل فزاینده و تقویت کننده پرخاشگری است زیرا علاوه براینکه سبب خشم و احتمالا ً پرخاشگری کودک می شود، شخص تنبیه کننده الگوی نامناسبی برای پرخاشگری کودک می شود.
پیامدهای پرخاشگری
پرخاشگری آثار مختلفی بر افراد در جامعه دارد. پیامدهای این گونه رفتارها مانند ایجاد تصویر منفی در میان همسالان و معلمان، طرد از سوی همسالان، افت تحصیلی، مصرف مواد مخدر و به طورکلی بزهکاری در نوجوانان می باشد. نوجوانان پرخاشگر معمولا ً توان مهار رفتار خود را ندارند و معیارها و ارزشهای جامعه ای را که در آن زندگی می کنند به راحتی زیر پا می گذارند. در بیشتر موارد والدین و اولیای مدارس با آنها درگیری پیدا می کنند و گاهی نیز از مدرسه اخراج می شوند پرخاشگری ممکن است موجب ایجاد خطر برای شخص پرخاشگر و دیگران شود
و او را به آثار و عوارضی چون وجود حالت نگران کننده، تنفس سریع و نبض تند یا کند که بسیار خطرناک است، اختلال در دستگاه گوارشی، فشار وجدان پس از عمل خشونت بار، فرسودگی بیش از حد بدن،کتک خوردن، سرزنش شدن، مورد تحقیر و استهزاء قرار گرفتن وگاهی نقص عضو دچار سازد.
راهکارهای مفید پرخاشگری
شناخت و ریشه برای درمان پرخاشگری گام اول ریشه یابی علت یا علل پرخاشگری است. با شناخت این عوامل می توان همکاریهای لازم را برای کاستن از میزان و شدت پرخاشگری ارائه نمود، مانند سرگرم نمودن فرد، مهر و محبت و دلجویی، آموزش تنهایی فکرکردن، صبر و متانت نشان دادن در مواقع پرخاشگری، اجرای عدالت در منزل، برآورده کردن نیازهای کودکان و نوجوانان، مساعد ساختن جو آزادی های کنترل شده، جلوگیری از توهین و ناسزا گفتن به آن ها و یا مقابله به مثل نکردن با آنها، جلوگیری از تهدید و ترساندن و الگوهای خوب را به آنها نشان دادن، رهنمودهایی در مورد سازش و جوشش با دیگران، یاد دادن انتقاد صحیح, به آنها جهت تخلیه و سبک شدن و آرامش یافتن و در پایان چنانچه رعایت عوامل فوق تأثیری نداشت میتوان ازعوامل دیگری مانند توبیخ، اخطار، تحکیم علامت مقابله به مثل، تنبیه و قهر و… البته مناسب با سن فرد استفاده نمود.
