مجرمین یقه‌سفید افرادی هستند که دارای ظاهری آراسته و باطنی بد هستند ، مجرمینی که به سبب شغل آبرومند و در پس منزلت اجتماعی‌شان و به تبع پست و جایگاهی که دارند مرتکب جرایم می‌شوند .
از آن‌جا که جرایم یقه سفید شامل خشونت فیزیکی نمی‌شود به‌طور سنتی کم‌تر از انواع جرایم دیگر جدی تلقی شده است .مجرم یقه سفید با سوءاستفاده از موقعیت و نفوذ خود مرتکب جرایم سودآور مالی غیر خشن می شود.
اگرچه جرم یقه سفیدی و این اصطلاح و نظریه نخستین بار در مبحث جرم‌شناسی توسط جرم‌شناس آمریکایی ادوین ساترلند در دهه ۱۹۵۰ مطرح شد ولی به‌نظر می‌رسد حضرت امیرالمؤمنین علی علیه السلام قرن‌ها قبل در بیانات خویش وجود چنین بزهکارانی را مورد توجه قرار داده و به وجود بزهکارانی اشاره می‌فرمایند که مانند بزهکاران یقه سفید عصر حاضر با چهره حق بجانب و ریاکارانه در مناصبی که داشتند مبادرت به سوءاستفاده های مالی از بیت المال می‌کردند .
جرایم یقه‌سفید کم‌تر کشف یا علنی می‌شود و کم‌تر گزارش می‌شود ولی متأسفانه نسبت‌به جرایم قشرهای محروم جامعه هزینه‌هایی به‌مراتب سنگین‌تر را بر جامعه تحمیل می‌کند و در مقایسه با جرایمی دیگر به‌مراتب زیان‌بارتر و آسیب زننده تر می‌باشد زیرا به‌نظر می‌رسد صدماتی که این جرایم( از قبیل اختلاس ،رانت خواری ، پولشویی سوء استفاده های کلان مالی ،ارتشاء و… )به حسن اعتماد افراد در سطح جامعه وارد می‌کند مهم‌ترین نوع آسیب می‌باشد.
در جرایمی مانند سرقت و قتل و سایر جرایم سنتی و خیابانی یک فرد یا نهایتاً چند فرد هدف آسیب قرار می‌گیرند اما در جرایم یقه‌سفید افراد آسیب‌پذیر و بزه دیدگان آن می‌تواند یک قشر خاص مردم یا حداقل گروه زیادی از مردم باشند.
جرم شناسان از این بزه دیدگان با عنوان بزه دیدگانی نامرئی یاد می‌کنند مرتکبین جرایم یقه‌سفید با حسن نیت از آگاهی مردم و مسئولین نهایت استفاده را می‌برند.
ازآنجا که مجرمین یقه سفید ظاهری موجه و فریبنده دارند مجازات آن‌ها نیز با چالش‌ها و تضادهایی روبه‌روست و در واقع با مجرمین موجه نما روبه‌رو هستیم.
طبق بررسی‌های انجام شده، رقم سیاه (مبالغ کشف نشده) در جرایم یقه سفیدی بالاست. بنابراین بیشتر این گونه جرایم در آمارهای رسمی ثبت نمی‌شوند. دلیل این مطلب هم در دشواری کشف جرم یقه سفیدی است. البته جرایم شهروندان عادی بر خلاف جرم یقه سفیدی، آشکارتر است. زیرا همان طور که گفته‌اند: «دو چیز همیشه مخفی است، یکی مرگ آدم فقیر و دیگری ننگ آدم غنی. این را هم گفته‌اند دو چیز همیشه آشکار است، یکی مرگ آدم غنی و دیگری ننگ آدم فقیر.».
در خصوص رسیدگی به جرایم اقتصادی دادگاه ویژه رسیدگی به جرایم اخلال‌گران در نظام اقتصادی کشور چندین سال است که در تعدادی از استان‌های کشور تشکیل شده‌اند و قانون تشدید مجازات ارتشا و اختلاس و کلاهبرداری، قانون نحوه اعمال تعزیرات حکومتی راجع به قاچاق کالا و ارز، قانون مجازات اخلال گران در نظام اقتصادی کشور، قانون مجازات اعمال نفوذ بر خلاف حق و مقررات قانونی، قانون ممنوعیت اخذ پورسانت در معاملات خارجی، قانون مجازات اسلامی و … هریک، مواردی از جرایم یقه سفیدان را جرم انگاری کرده‌اند.
حسام الدین نعیمی بافقی
وکیل پایه یک دادگستری و مشاور حقوقی