به گزارش هفته نامه افق کویر؛ در قلب کویر بافق، جایی که زمین با گرما و سختی خو گرفته است، دستانی تلاش‌گر و ذهنی خلاق داستانی را آغاز کردند که امروز به نماد شکوفایی کشاورزی منطقه تبدیل شده است. بیش از دو دهه پیش، در سال‌های ابتدای دهه ۱۳۸۰، ” حاج محمدحسین حیدری بافقی”با نگاهی آینده‌نگر و عزمی راسخ، پایه‌گذار اولین ترمینال صنعتی فرآوری پسته در شهرستان بافق شد؛ مجموعه‌ای که آغازگر تحولی بزرگ در صنعت پسته‌کاری منطقه بود. پیش از احداث این ترمینال، کشاورزان بافقی ناچار بودند محصول خود را تا شهرهای دور برای فرآوری ببرند؛ اما با تأسیس این مرکز در شهرک صنعتی مبارکه، مسیر جدیدی گشوده شد؛ از سختی جاده‌های خاکی تا شکل‌گیری یک پایگاه امن، بهداشتی و مجهز برای فرآوری “طلای سبز” کویر. امروز، پس از ۲۲ سال فعالیت مستمر و خدمت به پسته‌کاران، این ترمینال نه‌تنها یادآور پشتکار و عشق به کار است، بلکه به نماد اعتماد، کیفیت و خودکفایی کشاورزی بافق تبدیل شده است.آنچه در ادامه می‌خوانید، روایت صادقانه و تجربه‌محور ” حاج محمدحسین حیدری بافقی” است؛ مردی که با دست‌های پرکار و قلبی سرشار از ایمان، مسیر تازه‌ای را برای کشاورزی منطقه ترسیم نموده است.
نقطه آغاز؛ تصمیمی در دل گرما
” محمدحسین حیدری بافقی” فرزند “صفر” از تجربه ۲۲ ساله خود در فرآوری پسته، چالش‌های مسیر و انگیزه ای که منجربه احداث ” نخستین ترمینال صنعتی فرآوری پسته در شهرستان بافق شد، سخن گفت: در سال ۱۳۸۲ زمانی که از روستای نوق به بافق می آمدم، جاده خاکی و مسیر دشوار، با صحنه ای روبه رو شدم که مسیر زندگی مرا تغییر داد.
وی افزود: در میانه راه، مرحوم” اصغر حسن‌زاده” با نیسانی پر از پسته برای فرآوری به نوق می‌رفت، اما ماشین او خراب شده بود. ساعت نزدیک سه عصر بود و گرمای سوزان بیابان همه‌چیز را دشوار کرده بود.
حیدری ادامه داد: ساعت ها تلاش کردیم، اما به‌دلیل نبود ابزار و لوازم لازم، موفق نشدیم. همان روز تصمیم گرفتم کارگاهی را که در نوق داشتم تعطیل کنم و در شهرستان بافق ترمینال فرآوری پسته تاسیس کنم تا کشاورزان منطقه مجبور نباشند برای فرآوری محصول خود به شهرهای دیگر بروند.
هدف من سود و زیان نبود
موسس فرآوری پسته اظهار کرد: پس از آن، با مهندس” کریمی”، کارشناس وقت جهاد کشاورزی، موضوع را در میان گذاشتم. کریمی معتقد بود به دلیل فصلی بودن کار و حجم پایین پسته در بافق، این سرمایه‌گذاری زیان‌ده است و تنها ۲۰ تا ۳۰ روز در سال کار دارد؛اما هدف من سود و زیان نبود؛ فقط می‌خواستم کار کشاورز انجام شود.
من تصمیم خود را گرفته بودم و پای ضرر ایستاد بودم
وی افزود: سپس با مهندس” کمالی” نیز مشورت کردم که او نیز نظر مشابهی داشت. با این وجود، من تصمیم خود را گرفته بودم و پای ضرر ایستاد بودم و سرانجام، با اصرار و پیگیری، موفق شدم تا مجوز تأسیس ترمینال فرآوری پسته بافق” را از مدیریت جهاد کشاورزی دریافت کنم.
چالش‌ها و مشکلات اولیه
وی از اولین و بزرگترین چالش های این مسیر به خرده مالک بودن مردم و پایین بودن حجم و کیفیت پسته بافق اشاره کرد و گفت: مشکلات و چالش ها از ابتدای کار تاکنون وجود داشته است، برای به صرفه بودن فعالیت در شهرستان بافق، حداقل باید پنج تن پسته‌تَر در یک باسکول تحویل ترمینال می شد، اما بسیاری از مشتریان و کشاورزان تنها زیر ۵۰۰ کیلو گرم پسته تَر با پوست برای فرآوری داشتند، در نتیجه سود دهی پایین بود.
تفاوت دستگاه صنعتی و سنتی
حیدری در پاسخ به این پرسش که ” آیا این محصول در شهرستان پناسیل ویژه ای دارد یاخیر؟ بیان کرد: در رفسنجان پسته را طلای سبز می‌نامند و در فرآوری پسته باید سعی وتلاش شود که کاملا بهداشتی باشد و چندین مرحله شست‌وشو شود و بصورت سنتی نباشد.
وی در ادامه تفاوت ها را شرح داد: من قبل از احداث ترمینال صنعتیِ، مدت ۲۷ سال در نوق با دستگاه سنتی پسته فرآوری کردم و ۲۰ سال است که با دستگاه های صنعتی در بافق فعالیت دارم. تفاوت بین دستگاه صنعتی و سنتی را خوب می دانم. در روش سنتی با یک حوض آب مقدار زیادی پسته را فرآوری می کنند که بهداشتی نیست.
وی همچنین تاکید کرد:پسته بافق بیش از دو برابر پسته نوق کار و زمان برای فرآوری می طلبد و فرایند سنگین تری دارد.
سرمایه‌گذاری و روند احداث
وی عنوان کرد: عملیات احداث ترمینال از سال ۱۳۸۳ آغاز شد با سرمایه‌ای بالغ بر ۶۵۰ میلیون تومان که از این میزان، حدود ۵۶ میلیون تومان وام دریافت شده و بخش عمده سرمایه از فروش زمین‌های به ارث‌رسیده از مرحوم پدرم تأمین شده بود.
وی ادامه داد: فرآیند اجرای کامل طرح حدود دو سال طول کشید و برای نصب تجهیزات از ماشین‌آلات ماشین‌سازی رضایی رفسنجان استفاده شد؛ مجموعه‌ای تخصصی در حوزه ساخت دستگاه‌های فراوری پسته.
کاهش کیفیت محصول در سال‌های اخیر
حیدری ادامه داد: میزان نیروی انسانی و بهره‌وری واحد، مستقیماً وابسته به حجم برداشت پسته است. متأسفانه در سه سال گذشته، به دلیل خاموشی چاه‌های کشاورزی باعث کاهش محصول و افت کیفیت شده است.
دستاوردها و تأثیر منطقه‌ای
حیدری گفت: احداث این ترمینال در شهرک صنعتی مبارکه باعث شد پسته‌کاران منطقه دیگر مجبور نباشند محصول خود را برای فرآوری به شهرهای مجاور ببرند؛ این تحول قابل‌توجهی در بافق بود.
وی با خوشحالی اضافه کرد: پس از من، تعداد زیادی ترمینال پسته در منطقه احداث شد و اکنون نیاز منطقه به‌طور کامل مرتفع شده است. به‌گفته خودش، در حال حاضر حتی قصد دارد بخشی از ماشین‌آلات را به فروش برساند.
مؤسس ترمینال پسته توصیه خود را اینگونه بیان کرد: من هیچ توصیه‌ای ندارم؛ هرکس مایل به احداث چنین طرحی است، ان‌شاءا.. موفق و مؤید باشد.
حدیثه امیریان