متأسفانه تهیه جهیزیه یکی از بنیادی ترین مشکلات خانواده های ایرانی به هنگام ازدواج دخترشده است. پدر و مادرهایی که پس از پذیرش داماد، دخترشان را برای زندگی مشترک آماده کرده اند، پس از دوره نامزدی یا پیوند زناشویی، به تکاپو می افتند که جهیزیه تهیه کنند؛ اما خرید همین جهیزیه که باید به هدف آغاز زندگی نو دو جوان باشد سد زندگی جوانان شده است.
جوانان با چشم داشت های بی جا و درخواست وسائل غیرضروری، خانواده ها را زیر فشار می گذارند و از سوی دیگر، خانواده ها نیز با چشم وهمچشمی، بر درخواست های بی مورد جوانان دامن می زنند.
گاه بسیار پیش می آید که تهیه جهیزیه به اختلاف خانوادگی تبدیل می شود؛ که برآمده از نبود الگوی خرید جهیزیه است. به سخن دیگر، موردهای جهیزیه روشن نیست و هر خانواده برای خود الگویی جداگانه دارد. خبرنگار هفته نامه افق کویر، در این باره به سراغ برخی از شهروندان رفته و گفتگویی با آنها انجام داده است.
پیرمردی که حاضر نشد خود را معرفی کند درباره جهیزیه سنگین گفت: خرید جهیزیه سنگین، چشم و هم چشمی است؛ همانگونه که جهیزیه سنگین برای دخترشان درنظر می گیرند توقع دارند داماد نیز عروسی آنچنانی بگیرد.
وی افزود: خانواده ها باید هزینه ها را تقسیم و با همکاری هم تمام مخارج را بپردازند تا مشکلات کمتر شود.
محمد کرباسی که به گفته خودش در شرف ازدواج است در این باره گفت: بعضی افراد پس از تهیه جهیزیه چنان آن را می آرایند و مهمان دعوت می کنند تا با نشان دادن آن فخر بفروشند و بگویند چشمتان در آید ما اینها را داریم! این کار چیزی نیست جز تجمل گرایی.
وی افزود: شخصاً با هزینه های بالا برای مراسم عروسی مخالفم. برخی از افراد که توان مالی دارند و از عهده مخارج بر می آیند این کار را انجام می دهند، برخی از افراد نیز به خاطر چشم و هم چشمی با این که توان مالی چندانی ندارند می خواهند هرطور که شده مراسم دهان پر کنی به گفته خودشان بگیرند.
وی در پاسخ به این پرسش که به نظر شما مهمترین عامل عدم ازدواج جوانان چیست؟ تصریح کرد: اول دولت، دوم دولت، سوم دولت.
صادقی که در حال گذاشتن میوه هایش در صندوق عقب ماشینش بود گفت: فعلاً یک رسم شده همه جهیزیه سنگین می گیرند. با همکاری خانواده ها موافقم؛ این گونه، مشکلات روی دوش یک نفر نمی ماند!
زندگی را اگر سخت بگیری سخت می شود
زن میانسالی که درحال خرید میوه بود گفت: جهیزیه سنگین مشکل ساز است و فایده ای ندارد، استفاده ای هم ندارد. مراسم عروسی هر چه ساده تر باشد بهتر است.
وی افزود: به نظر من عواملی که باعث می شود جوانان ازدواج نکنند، خیابانی و موبایلی بودن بچه ها هست؛ یعنی بیشتر پسرها همیشه در خیابان می چرخند و سرشان به موبایل گرم است؛ اگر دختر و پسر باهم آشنایی داشته باشند و خانواده ها هم رفت و آمد کنند و نظر بدهند، بهتر است تا این که خودشان انتخاب کنند.
وی تصریح کرد: نه مهریه بالا باشد و نه جهیزیه! کلاً آسان بگیرند؛ گذشت داشته باشند. من اکنون یک سال است که عروس دارم؛ هنوز جهیزیه اش را ندیدم. خانواده ها زیاد سخت نگیرند تا زندگی شیرین تر شود! دلشان شاد باشد؛ حالا این بشقاب نبود نبود!
مریم فتوحی در این باره گفت: جهیزیه هرچه قدر که معمولی باشد بهتر است، وسایل سنگین مانند گاز و یخچال را تهیه کنند؛ خرده ریزها زیاد مهم نیست.
وی افزود: با مهریه بالا کاملاً مخالفم؛ اگر زندگی پابرجا باشد چه مهریه بالا باشد و چه پایین زندگی پابرجاست؛ اگر بخواهد از هم بپاشد چه سطح ازدواج بالا باشد و چه پایین، از هم می پاشد. بستگی به خانواده ها دارد و سطح طبقاتی خانواده دختر و پسر که چه انتظاری دارند. یکی می گوید تو باید خانه داشته باشی و اگر خانه ات آنچنانی نباشد من هم جهازم آن چنانی نمی شود. زندگی را اگر سخت بگیری سخت می شود.
خانواده ها هزینه ها را پایین بیاورند
تا ازدواج آسانتر شود
مجید زمانی گفت: جهیزیه سنگین خوشبختی نمی آورد و زندگی خوب و اصولی موقعی است که زوج ها با هم تفاهم داشته باشند. گرفتن مهریه بالا اکنون به اوج خود رسیده، تجملات بالا رفته و خانواده ها با این اوضاع بازار دچار مشکل شدند؛ بعضی از خانواده ها که چند دختر دارند به مشکل جدی بر می خورند هرچند این تجمل گرایی باعث خوشبختی زوج ها نمی شود.
وی افزود: هر چیزی به اندازه اش خوب است. افراط و تفریط آسیب های زیادی به دنبال خود دارد؛ گاهی اوقات باعث طلاق و اختلافات خانوادگی می شود؛ البته مهریه پشتوانه ای است برای خانم ها، باید باشد، ولی مهریه بالا هیچ فایده ای ندارد.
وی تصریح کرد: به نظر من مشکلاتی که در جامعه است بیکاری، وضعیت حقوقی، وضعیت مشیعت مردم و خرید جهیزیه؛ واقعاً سر سام آور است! یک جوان بافقی در شهر ما بخواهد یک زمین بخرد باید چندین سال کار کند بدون اینکه چیزی بخرد و بخورد تازه می رسد به یک زمین حالا تا این زمین خانه شود خودتان حساب کنید.
وی اظهار داشت: همکاری در هر کاری خوب است؛ خانواده ها هزینه ها را پایین بیاورند تا ازدواج آسانتر شود و نظارت خانواده ها باید ۱۰۰% باشد.
شفیعی یکی دیگر از شهروندان گفت: به جوان ها توصیه می کنم در این امور سخت گیری نکنند؛ مخصوصاً در این موقعیت با توجه به گرانی اخیر تا می توانند مسائل را ساده بگیرند و مسائل چشم و هم چشمی باعث نشود که خانواده ها اذیت شوند و به خاطر همین سن ازدواج بالا رفته است.
وی افزود: متأسفانه در مملکت ما مراسم ها با هزینه های بالا یک معضلی شده که باید خانواده ها فکری درمورد آن بردارند. مهریه بالا قرار نیست خوشبختی بیاورد؛ اگر خانواده از یکدیگر شناخت داشته باشند نیازی نیست که مهریه را بالا ببرند.
خانم ۳۱ ساله ای در این باره گفت: جهیزیه و مهریه بالا اصلاً خوب نیست و گوشی موبایل و فضای مجازی و زیاد آزاد گذاشتن فرزندان مشکل ساز است؛ اگر ازدواج از روی عشق بازی و هوس باشد؛ اصلاً موفقیت آمیز نیست. هر چند سنت پیامبر(ص) باشد!
وی افزود: به جای هزینه های هنگفت، پولی که می خواهند خرج کنند را صرف خرید جهاز برای دختران خانواده های کم بضاعت و دم بخت کنند.
اگر شغل باشد ازدواج هم صورت می گیرد
در ادامه به خانواده علی رئیسی و همسرش برخورد کردیم، علی رئیسی گفت: جهیزیه سنگین همه را به مشکل می اندازد. همسرش ادامه داد: اکنون که رسم شده داماد هم کلی جهیزیه می آورد که کلاً بدتر شده هم باید عروسی بگیرد و هم وسائل سنگین تهیه کند، پدر عروس هم از آن طرف، جهیزیه سنگین به خاطر چشم و هم چشمی باید تهیه کند
وی افزود: ما عروسی را کم هزینه و در خانه برگزار کردیم. هزینه اش خیلی کم بود یک نوع غذا بود و شیرینی و شربت. مراسمان خوب بود.
همسرش گفت: خانواده ها مهریه و جهیزیه را دست بالا نگیرند؛ در غیر این صورت این کار مبادله کالا به کالا خواهد بود.
وی در ادامه درباره پایین بودن ازدواج جوانان گفت: اگر شغل باشد ازدواج هم صورت می‌گیرد؛ اگر خانواده ها بتوانند با هم همکاری کنند و هزینه ها را نصف نمایند، خوب است.در عوض مهریه هر چه پایین تر باشد بهتر است.
عزیزا… پور امینی، دبیر بازنشسته آموزش و پرورش در این باره گفت: جهیزیه سنگین دلیل زندگی بادوام نیست، هر چه سبک تر باشد، بهتر است؛ همان گونه که حضرت زهرا(ع) با کمترین جهیزیه ازدواج کردند. خیلی خوب است که سبک باشد، زندگی بادوام تر است.کارهایی مانند الگو برداری، بیکاری و … سن ازدواج را بالا برده است.
وی افزود: اگر چشم و هم چشمی داشته باشند، در زندگی موفق نیستند باید فرهنگ سازی شود توسط صداوسیما و تلویزیون که حتماً اثربخش خواهد بود یا در مدرسه با دانش آموزان صحبت کنند.
مگر دختر خرید و فروش می کنیم که در قبال آن جهیزیه و مهریه بدهیم؟
خانم ابراهیمی گفت: اگر در زندگی تفاهم باشد نیازی به خرید جهیزیه سنگین نیست. کسانی که می خواهند در تالار عروسی بگیرند هزینه بر است فردی که ندارد چه کند؟ وقتی این هارا می بیند؛ می گوید من نمی تواتم نیاز بقیه را برآورده کنم و تن به ازدواج نمی دهد.
وی درباره مهریه بالا افزود: اشتباه است مگر می خواهیم دخترمان را بفروشیم؟ می خواهیم یک زندگی آرام داشته باشم؛ مگر دختر خرید و فروش می کنیم که در قبال آن جهیزیه و مهریه بدهیم؟
شهروند دیگری گفت: بچه های امروزی خیلی نازک نارنجی شدند پای فیلم های علاوه تر می نشینند و توقع چیزهای علاوه تر دارند. مهریه خوب است؛ ولی در حد معمول و معقول، چون مهریه پشتوانه خوبی است، برای دختر؛ اما نه این که علاوه تر باشد.
وی افزود: طبق تجربه ای که من داشتم چیزی مهمتر از اخلاق و رفتار دو طرف نیست. در مشهد همان اول توافق می کنند؛ اما متأسفانه در یزد، خصوصاً بافق این جهیزیه ها خیلی وحشتناک است. انگار گناه کبیره کرده ای که دختر دارید؛ دیگر همه چیز را حتی تلویزیون را خانواده دختر باید متحمل شوند.
وی تصریح کرد: برای دختران شان ارج و قرب قائل شوند تا دیگران مخارج عروسی مانند جهاز دخترانشان را بدهند.
من که داماد شدم، چه فایده ایی دارد، وقتی هیچی ندارم؟!
شخصی به نام فرهادکه اهل یکی از شهرهای جنوبی کشور بود و تهیه جهیزیه نیز برعهده خانواده پسر می باشد گفت: جهیزیه خوب است؛ ولی خانم ها زیاده خواه نباشند؛ خانم ها خیلی پر توقع هستند که واقعاً پسران به خاطر همین دنبال ازدواج نیستند؛ هر کسی اندازه وسعش باید زندگی کند؛ اگر قرار باشد متأهل شوم باید ۱۰ سال قبل از ازدواج جهیزیه را آماده کنم.
وی افزود: هزینه های کمرشکن ازدواج کمر آدم را می شکند. خیلی از دوستانم با اینکه چندسال از ازدواجشان گذشته همچنان درحال پرداخت هزینه های عروسیشان هستند.
وی تصریح کرد: در شهر ما خیلی کم در تالار و مکانهای گران مراسم ازدواجشان را برگزار می کنند؛ بیشتر در منزل مراسم می گیرند.
وی ادامه داد: شرایط سخت زندگی، هزینه های بالا و کاهش درآمد باعث شده تا افراد میلی به ازدواج نداشته باشند.
یکی از فروشندگان پوشاک که مدت زیادی از ازدواجش نمی گذشت گفت: من که داماد شدم، چه فایده ایی دارد، وقتی هیچی ندارم؟! الان آدامس موزی شده ۱۴۰۰ تومان. فقط می خواهم بخوابم؛ فردا اگر روز خوبی بود بیدار بشوم؛ اصلاً دیگر نمی شود زندگی کرد!
دوستش ادامه داد: در این وضعیت گرانی شما یک تیشرت ۹۸ هزارتومانی یا کاپشن یک میلیون تومانی می خرید؟
وی اشاره کرد به تعدادی از اجناس مغازه اش و افزود: همه اینها را یازده میلیون تومان خریداری کرده ام؛ چه کسی این اجناس را از من خریداری می کند؟ جنس من یک سال می ماند، مشتری می آید؛ ما این جنس را باز می کنیم با سود ۲۵ % می خواهیم بفروشیم توقع بیجا دارند و می گویند گران است. برای ۲۸ تومان سود باید ۱۰ تومان تخفیف دهیم.
توقعات بیش از اندازه باعث در گیری و بروز اختلافات بین زوجین می شود
در ادامه خبرنگار هفته نامه افق کویر به سراغ “زکیه دانشمندی” کارشناس ارشد بالینی و مشاور اورژانس اجتماعی شهرستان بافق رفته و گفتگویی با وی در این باره انجام داده است..
وی در ابتدا با بیان اینکه یک سری کارهایی که در اورژانس اجتماعی انجام می شود بنا بر تحکیم خانواده است؛ یعنی یک سری پرونده از دادگاه می آید که باید مشاورات لازم را انجام دهیم گفت: زوجین دائم در حال مقایسه کردن خود با دیگران هستند که این زمینه حسادت، رقابت، چشم و هم چشمی نقش دارد و آن ها داشته های زندگی خود را نمی بینند و با دیگران مقایسه می کنند.
وی افزود: توقعات بیش از اندازه باعث در گیری و بروز اختلافات بین زوجین و در نهایت لج بازی زیاد منجر به طلاق می گردد. در جامعه ای که ما زندگی می کنیم و فرهنگی که داریم بر اساس فضای مجازی و غرب است.
وی علت اصلی چشم و هم چشمی در بین خانواده ها را اینگونه بیان کرد:
-۱ چشم و هم چشمی: علت اصلی آن این است که افراد داشته های خود را نمی بینند و ظاهر زندگی دیگران را با باطن زندگی خود مقایسه می کنند که باعث حسرت می شود و حسرت باعث بیماری روحی و روانی می گردد و فرد افسرده می شود.
-۲ تجمل گرایی در خانواده ها: بستگی به موقعیت، شرایط و تربیت خانوادگی دارد؛ اگر فرد ازدواج کند همین توقعات را از همسرش دارد.
-۳ اعتماد به نفس پایین: به چیز هایی که دارند راضی نیستند و فکر می کنند چند پله از دیگران پایین تر هستند و برای اینکه خود را به دیگران ثابت کنند؛ سعی می کنند بر اساس پوششی که دیگران دارند، طبق آن جلو بروند.
-۴ هدف نداشتن
وی در ادامه درباره پیامد چشم و هم چشمی گفت: مقایسه کردن باعث می شود فرد نسبت به زندگی اش راضی نباشد و اعتماد به نفس کاهش یابد و به خاطر توقعات بالا باعث اختلافاتی شود.
اگر مهریه سنگین، پایبندی به زندگی را افزایش می داد اکنون اینقدر آمار طلاق بالا نبود
وی در پاسخ به این پرسش که ” نظر شما درخصوص میزان مهریه و جهیزیه برای زندگی مشترک چیست؟” گفت: این فرهنگ در ابتدا بوده و ریشه دار شده است، چون مهریه را به خاطر مستحکم بودن زندگی بالا می برند و خانواده پسر ابزار دیگری ندارند می گویند شما هم یک جهیزیه ای بدهید که آبروی ما حفظ شود، چون ما اینقدر مهر کردیم. این کار به گونه ای داد و ستد است و روز به روز زیاد تر می شود و باید روی فرهنگ مردم کار شود؛ چراکه مهریه و جهیزیه بالا باعث محکم تر شدن روابط زن و شوهری یا آن اطمینانی که فرد باید نسبت به زندگی اش داشته باشد ندارد. برخی از افراد فکر می کنند؛ اگر مهریه را بالا بگیرند، چون سکه گران شده زندگی شان را بیمه می کنند و دیگر آقایان به همسرشان خیانت نمی کنند و آن را طلاق نمی دهند. غافل از این که؛ اگر اختلافی بین زوجین باشد آن مهریه کار چندانی نمی تواند انجام دهد و به قدری اختلافات زیاد می شود که افراد به خاطر برگرداندن آرامش به زندگی از مهریه که حقشان هم هست می گذرند.
وی افزود: اگر مهریه سنگین، پایبندی به زندگی را افزایش می داد اکنون اینقدر آمار طلاق بالا نبود. افرادی هستند که مهریه بالایی دارند و طلاق می گیرند و از مهریه خود می گذرند.
زکیه هوشمند در رابطه با عوامل اصلی عدم ازدواج جوانان گفت: توقعات بالا، فکر کردن زیاد روی ازدواج و سنجیده قدم برداشتن، آسیب های اجتماعی از طریق فضای مجازی، سرگرم بودن به فضای مجازی، عدم اعتماد، شکاکیت و سوءظن ها.
وی افزود: از سوی دیگر برخی خانواده ها برای فرار از بار مسئولیت راضی به ازدواج فرزندان خود در سن پایین می شوند.
وی تصریح کرد: بر طبق آمار اعلام شده معیار طلاق در شهرستان بافق به ترتیب عبارت است از: اعتیاد، دخالت خانواده ها، خیانت زناشویی، ازدواج اجباری، عدم مهارت زندگی، بیماری روانی (وسواس، شکاکیت، اختلال پارانوئید و …).
حال چنین می توان نتیجه گرفت؛ خردمندانه آن است که خانواده ها بر پایهِ توان مالی خود برای تهیه وسائل ضروری یک زندگی مشترک اقدام كنند و زیر فشار دیگران و خرید وسائل غیرضروری نروند و خود را بدهکار نکنند.
به خانواده ها سفارش می شود که برای جوانان روشن کنند که آغاز یک زندگی نو با کمترین امکانات نیز شدنی است و نباید از همان آغاز، چشم داشت یک زندگی مرفه را داشته باشند.
سارا شفیعی
