به گزارش هفته نامه افق کویر، سال‌ها است که مداحان زن در مجالس بانوان با مرثیه‌سرایی در این عرصه مهم فعالیت دارند. «فاطمه قانعی» بانوی مداح بافقی چند سالی است در حیطه ذاکری اهل بیت عصمت و طهارت (ع) فعال است. به مناسبت ماه محرم خبرنگار هفته نامه افق کویر با وی گفت‌و‌گویی انجام داده که در ادامه خواهید خواند:
افق کویر: لطفا خودتان را برای خوانندگان هفته نامه افق کویر معرفی بفرمایید؟
فاطمه قانعی ۴۱ ساله، متاهل و صاحب دو فرزند هستم.
افق کویر: علاقه به مداحی از چه زمانی در شما شکل گرفت و از چه زمانی مداحی را آغاز نمودید؟
از زمان کودکی که در مکتب خانه به آموزش قرآن می پرداختم، قرآن را با صوت تلاوت می نمودم ، با ورود به مدرسه، شعرهای کتاب درسی را با صوت می خواندم و بواسطه صدای خوبی که داشتم، به عنوان قاری قرآن در مراسم صبحگاه مدرسه به اجرای برنامه می پرداختم و در گروه سرود و تواشیع تک خوان بودم، از آنجایی که در خانواده مذهبی و طلبه پرورش یافتم، از همان کودکی با کتاب مداحی آشنا شده و در مناسبت های مذهبی از کتاب های مداحی، استفاده می نمودم ، از پایه پنجم ابتدایی مداحی را آغاز نموده و بواسطه علاقه خاصی که به اهل بیت داشتم و با استقبال خوب مردم و تشویق آن ها و خانواده تلاش های بیشتری در این رشته نمودم و به یاری خدا توانستم در محافل هفتگی، ماهیانه شرکت نموده و در چندین مکان به عنوان مداح و ذاکر اهل بیت مشغول خدمت گذاری می باشم که همه این موفقیت ها را خواست خدا و توجه و عنایت اهل بیت می دانم.
افق کویر: تعریف شما از مداحی چیست:
مداحی، از نظر بنده لطف الهی و هنری روحانی است که شخص شعر مذهبی و دینی را با صوت و صدای دل نشین برای مخاطبان خود می خواند و مصائب اهل بیت را با صوت دل نشین برای مردم بازگو نموده و مردم را با زندگی و شخصیت ائمه اطهار آشنا می کند.
افق کویر: مداحی خانمها چالش ساخت سبک ندارند و بیشتر تقلیدی کار می کنیم. یعنی هرچه که اساتید خوانده‌اند ما هم بخوانیم. گاهی این سوال پیش می آید که چرا سبک جدیدی از مداحی برای بانوان ایجاد نمی کنیم؟
مداحی در هر عصری و با توجه به زمان خودش سبک خاص خود را دارا بوده، بعضی از اقوام با توجه به فرهنگ خود برای عزاداری و مداحی سبک خاصی را دنبال می کنند و چون مردم به این نوع سبک عادت دارند سبک خاصی پدید نمی آید؛ اما از نظری دیگر چون نسل ها دائم در حال تغییر بوده و بعضی بسیار تنوع طلب بوده و بدنبال سبک جدید برای مداحی هستند، مداحان قدیمی اکثرا سبک خودشان را دارند مثل جوش زدن یا سینه زنی متفاوت و بیشتر شعر و نوحه مرثیه ای استفاده می کنند، در حال حاضر با توجه به الگو برداری از مداحان مرد، سبک مداحی بانوان هم به تاسی از آقایان شده است؛ اما باید توجه داشت بانوان نیز می توانند سبک جدید نوآوری نمایند، لازم به ذکر است یکی از دلایلی که سبک جدید ابداع نمی شود عادت کردن مردم به سبک های امروزی است؛ ولی بنده از تقلید سبک قدیمی و جدید استفاده می نمایم.
افق کویر: نقش استاد در آموزش مداحی چیست؟
باید گفت آموزش مداحی سینه به سینه از نسلی به نسل دیگر منتقل گردیده و تقلیدی نیست. اصلی ترین جریان در مداحی برخورداری از استاد خوب می باشد، مداح نباید به صرف داشتن صدای خوب وارد عرصه مداحی شود و بدون آموزش به مداحی بپردازد، مداح دائم باید به دنبال یادگیری بوده و گام به گام پیش برود. من معتقدم بهترین کلاس آموزشی برای مداحان خود هیئت ها هستند، مداح باید با حضور در هیئت و توجه و دقت به آن آموزش ببیند، در هیئت است که مداح حالات عزاداری و نوع خواندن را می بیند؛ اما از همه مهم تر داشتن استاد ماهر و با تجربه است که با شناسایی استعداد و صدایی که فرد دارد آموزش لازم را به او بدهدو راه را برای پیشرفت هموارتر نماید، نیاز به استاد همیشگی بوده حتی اگر مداح به سن میانسالی برسد باید دائم در حال یادگیری باشد.
افق کویر: نظر شما در رابطه با شعر سیاسی و روز در مداحی الان چیست؟
شعر روز و سیاسی در مداحی باید همراه با کنایه باشد و باید از نقل قول مستقیم پرهیز نمود، مداح نباید خود را طرفدار جناح خاصی بداند یا جریان سیاسی را تقویت یا تخریب نماید؛ بلکه شعر سیاسی باید به گونه ای باشد که نکته اصلی را بیان کند، از طرفی چون مردم از مداحان صداقت دیده اند بنابراین قرار گرفتن مداح در کنار سیاسیون و تقویت گروه های سیاسی درست نمی باشد.
افق کویر: جالب ترین انتقادی که به شما شده است چه بوده است؟
به نظرم انتقاد سازنده موجب پیشرفت انسان می شود و با توجه به لطف و عنایتی که مردم به من و عزاداری هایم داشته اند، تاکنون انتقاد چندانی نشده است و گاهی مواقع از بنده درخواست مداحی های طولانی تر می نمایند و مجالس همیشه مورد توجه بانیان قرار گرفته که جای شکر دارد.
افق کویر: اصل مهم در روضه خوانی چیست؟
اصل مهم جذب مردم و دعوت مردم به مجالس عزاداری امام حسین و بیان زندگی و مصائب آنها هست و روضه خوانی اشنا نمودن مردم با سیره ائمه اطهار و الگو برداری از زندگی آنهاست، اهل بیت نقش تربیتی داشته، پس باید در همه زمینه ها از آنها الگو برداری کنیم و فرهنگ شیعه را زنده نگه داریم.
افق کویر: آسیب های کم سوادی و کم اطلاعی مداحان چیست؟
مداح به صرف اینکه صدای خوبی دارد نمی تواند بدون داشتن اطلاعات کافی به مداحی بپردازد، داشتن اطلاعات کافی از ملزومات مداحی است، مداح باید مطلبی که قصد بیان آن را دارد، در آغاز از صحت آن مطلع شود و بیان نادرست مطالب موجب ایجاد خرافات در مردم می شود. مداح باید کتاب های مداحی و مقاتل مختلف را مطالعه نموده تا بتواند روضه صحیح و با سند را ارائه دهد . به گفته رهبر انقلاب اسلامی مداح باید چیزی را بگوید که خلاف عقل نباشد، از آنجایی که مداح در زنده نگه داشتن فرهنگ ها نقش دارد پس باید با مطالعه صحیح به مداحی بپردازد تا هم در ترویج فرهنگ نقش داشته باشد و هم خدای نکرده با دروغ پردازی با احساسات مردم بازی نکند.
افق کویر: ا ز مشکلات پیش روی بانوان مداح برایمان بگویید؟
در زمان های قبل حمایت زیادی از بانوان مداح صورت نمی گرفت و ساماندهی نداشت و بسیاری از مداحان زن شناخته شده نبودند؛ اما اخیرا کانون بانوان مداح زیر نظر سازمان تبلیغات اسلامی شکل گرفت، اعضا مشخص شده و ساماندهی اصولی صورت گرفت، امیدواریم به زودی شاهد برطرف شدن مشکلات بانوان مداح باشیم با این حال برخی از این مشکلات شامل عدم دسترسی بانوان مداح به کتاب شعر و مداحی است و امیدواریم سازمان تبلیغات کتب مناسب در این رابطه تهیه نمایند و اگر راهی برای شناساندن بانوان مداح وجود داشته باشد خیلی بهتر است خصوصا زمانی که می خواهند دعوت شوند و جایگاه مداح زن در جامعه باید دیده شود، برخی در مراسم خود از مداح مرد استفاده می کنند یا از خارج از شهرستان مداح زن با هزینه زیاد دعوت می نمایند که نباید بدین گونه باشد.
افق کویر: چه پیشنهادی برای ترغیب بانوان به حجاب دارید؟
حجاب امانت الهی است که باعث استواری و حفظ اجتماع و تضمین کننده سلامت اخلاقی جامعه است و مقوله ای که حفظ آن باید از کودکی در فرد نهادینه شود. خانواده ها باید در آغاز حجاب را از خانواده خود دنبال کنند، مادر خانواده باید در رعایت حجاب و داشتن حیا بکوشد تا فرزندش با حجاب باشد، فرهنگ امر به معروف و نهی از منکر می بایست گسترش پیدا کرده و با بدحجابی ها برخورد داشته باشیم، امنیت جامعه و زن در گرو حفظ حجاب است، زن اگر ارزش می خواهد باید اعتقاد قلبی به حجاب داشته باشد، زمانی می توانیم جلوی بدحجابی را بگیریم که مراکز پخش لباس های بی حجابی و پوشش های نامناسب را تعطیل کنیم، باید جوانان را به نشست های اخلاقی با موضوع حجاب دعوت کنیم، مراکز آموزشی و ادارات باید در آغاز حجاب را از مراکز خودشان آغاز کنند و در مجموع زنان و دختران باید بدانند حجاب (میراث گرانقدر فاطمه زهرا(س)) به بهترین نحو پاس داشته شود.
افق کویر: کسانی که علاقه مند به شغل مداحی هستند چگونه می توانند در دوره های آموزشی شرکت نمایند؟
نهادهایی از قبیل دارالقران، حوزه علمیه، مساجد، سازمان تبلیغات اقدام به برگزاری کلاس های مداحی برای علاقه مندان نموده است و استادان مجرب اقدام به شناسایی افراد مستعد می نمایند و نوجوانان علاقه مند می توانند از این کلاس ها بهره مند شوند.
افق کویر: شیرین ترین و تلخ ترین خاطره خود را بیان کنید؟
نوکری خانه اهل بیت طعم شیرینی دارد، توفیق حضور در حرم ائمه اطهار و قرار گرفتن در کنار قبر ملکوتی اقا ابا عبدا..(ع). در یک شب جمعه یکی از شیرین ترین خاطراتم است و تلخ ترین خاطره زمانی که برای فوت عزیزان و نزدیکانم به ذکر عزاداری می پردازم
حکیمه السادات میرمحمدی