بد زبانی کودکان و مشکل والدین

از بررسی کتب روانشناسی و نظرات دانشمندان علوم اجتماعی و علوم رفتاری چنین استنباط می شود با رعایت اصول زیرمی توان بد زبانی کودکان را برطرف یا حداقل کاهش داد وقتی كودكان شروع به بد زبانی، تمسخر، پرخاش، استفاده از كلمات نامطلوب و گاه فحش دادن می‌كنند، ما به شكلی غمناك، متوجه قدرت شگفت آور كودك در تقلید كلمات خوب و بد خودمان و اطرافیان می‌شویم.بد زبانی،‌ تنها از راه آموختن و مواجه شدن با كلمات نا مناسب به وجود می‌آید، بنابراین باید موقعیت‌هایی را كه طی آن ممكن است كودك این كلمات نامطلوب را بشنود، محدود كنید. یعنی مواظب برنامه‌های تلویزیونی كه كودك می‌بیند، دوستانی كه با آنها رفت و آمد دارید و طرز صحبت خود باشید تا بتوانید این كلمات را از مجموعه لغاتی كه كودك به كار می‌برد حذف كنید. توصیه‌های زیر به شما كمك می‌كند در تربیت كودك خود تأثیرگذار وموفق تر باشید٤) بد زبانی را به كودك آموزش ندهید:پاسخ دادن به كودك در حالت عصبانیت، تنها به او می‌آموزد چگونه بد زبانی كند. هر چند دشوار است ولی وقتی با عصبانیت سر شما فریاد می‌كشد، شما متقابلاً این كار را انجام ندهید، بلكه سعی كنید با احترام گذاشتن به كودك، احترام گذاشتن به دیگران را به او آموزش دهید. نسبت به كودك خود مؤدب باشید، گویی كه او میهمان است.٥) با كودك همان گونه حرف بزنید كه مایلید با شما حرف بزند:به كودك بیاموزید چگونه از بیانی كه شما دوست دارید، استفاده كند. در بین صحبت‌ها از این كلمات استفاده كنید. ممنونم، لطفاً، متأسفم و … همچنین به او بیاموزید تنها آنچه گفته می‌شود، بد زبانی محسوب نمی‌شود، بلكه گاهی لحن سخن گفتن هم ناخوشایند به نظر می‌رسد.٦) برای كودك توضیح دهید كه بد زبانی یعنی چه:لازم است فكر كنید آیا كودك بد زبانی می‌كند یا فقط شیوه بیانش این گونه است؟ در این میان می‌توان مواردی از این دست را ذكر كرد: طعنه زدن، به كار بردن اسم كوچك برخی افراد، با فریاد پاسخ گفتن و سرپیچی گستاخانه، بد زبانی تلقی می‌شود، ولی حالات امتناع ساده مانند نمی‌خواهم كه غرغر كردن و پرسش‌هایی مانند آیا باید تنها اظهار عقیده محسوب می‌شوند نه بد زبانی.٧) بر گفتار دوستان، رسانه‌ها و خودتان نظارت كنید:توجه كنید كه خودتان و اطرافیان‌تان چگونه صحبت می‌كنید. دقت كنید كه كودكان، تا حد امكان كمتر سخن ناخوشایند، نیش دار و یا دو پهلو بشنوند و یاد بگیرند.٨) به دلیل بد زبانی، كودك را تنبیه نكنید:تنبیه را برای موارد مهم و رفتارهای زیان باری بگذارید كه برای خود كودك و دیگران آزار دهنده و خطرناك است. بد زبانی هم، در بدترین حالت، آزاردهنده است ولی هیچ تجربه‌ای در دست نیست كه نشان دهد با تنبیه كردن به دلیل بی‌احترامی، كودك، مؤدب و محترم می‌شود. مجازات، تنها ترس را می‌آموزد و نه احترام را.٩) لقب دادن را آموزش ندهید:گاه والدین، به راحتی همان القاب تمسخر آمیزی را كه كودك به زبان می‌آورد به سرش فریاد می‌كشند، برای مثال؛ كودن! نمی‌دانی كه نباید به كسی لقب بد داد. این كار به كودك اجازه می‌دهد تا همان كلماتی را كه شما استفاده می‌كنید، به كار ببرد. خشم خود را كنترل كرده و به او توضیح دهید كه چه طور و چرا این قدر عصبانی شده‌اید.١٠) به دلیل لقب دادن، كودك را تنبیه نكنید:اگر كودك را به دلیل لقب دادن مجازات كنید، هرگاه از او دور باشید از این واژه‌ها استفاده می‌كند. اعمال مجازات شدید برای درمان بد زبانی به كودك می‌آموزد كه چگونه كاری را پنهان انجام دهد.١١) از به كار بردن القاب طنز آمیز و خودمانی پرهیز كنید:از صدا كردن كودك خود با القایی كه گاه به دلیل احساس صمیمی بودن از آنها استفاده می‌كنید ولی نمی‌خواهید او برای صدا كردن دیگران از آنها استفاده كند، اجتناب كنید. به عنوان مثال گفتن كلمه وروجك یا شیطون، می‌تواند به دلیل تقلید كودك از شما استفاده شود.
١٢) اجازه ندهید به كودك، القاب بد بدهند:راه‌های مطلوبی را به كودك پیشنهاد كنید تا زمانی كه دیگران به او لقب می‌دهند، از طریق آنها واكنش نشان دهد. برای مثال بگویید؛ وقتی دوستت با اسم بدی شما را صدا زد، به او بگو تا موقعی كه اسم بدی شما را صدا زد، به او بگو تا موقعی كه اسم خودم را صدا نكنی با تو بازی نمی‌كنم و جواب تو را نمی‌دهم.١٣) اسامی بد و خوب را برای كودك مشخص كنید:به طور دقیق برای كودك توضیح دهید كه از چه نام‌هایی نباید استفاده كند. تنها در این صورت می‌توانید از او انتظار داشته باشید كه لقب‌های مجاز و غیر مجاز را بشناسد.
عباس ابراهیمی خوسفی