فـردی که درد و مشکلات را نفهمد و احسـاس نـکند نمی تواند شعـر بگـوید

۲۷ شهریور ماه، روز شعر و ادب فارسی نامگذاری شده است؛ به این بهانه خبرنگار هفته نامه افق کویر با یکی از شاعران جوان شهرمان بافق ،گفتگویی انجام داده است که توجه دوستداران شعر و ادب را بدان فرا می خوانیم:
افق کویر: لطفاً خودتان را معرفی کنید؟
ریحانه بخشی هستم، دیپلم ریاضی فیزیک، خانه دار، دارای سه فرزند یک دختر و دو پسر
افق کویر: شعر گفتن را از چه زمانی شروع کردید؟
اولین شعری که سرودم در سن ۱۶ سالگی بود؛ اگر بخواهم بگویم از آن موقع تا الآن شعر گفتم این طوری نبوده است. زمانی که دیپلم گرفتم انجمن شعری تشکیل شد که در آن شرکت می کردم. دبیر انجمن در آن زمان داوود علیرضایی بود خود من اگر در زمینه شعری چیزی دارم بخاطر راهنمایی های ایشان بوده است، بیشتر غزل می گفتم به شعر نیمایی هم علاقه داشتم.
افق کویر: انسان چگونه می تواند به این توانایی پی ببرد که می تواند شعر بگوید؟
خود من در زمان ابتدایی که تازه خواندن و نوشتن یاد گرفته بودم، شعرهای کتاب سالهای بالاتر را حفظ می کردم و معلمانم هم که خوششان می آمد، می گفتند شعرهایی را که یاد گرفتم را سر صف بخوانم. علاقه به شعر داشتم و سروده هایی هم برای دل خودم می گفتم.
افق کویر: بیشتر به اشعار شعرای قدیم چون حافظ علاقمند هستید یا اشعار شعرایی چون نیما یوشیج؟
از لحاظ شاعر شعرهای حافظ را فوق العاده دوست دارم همیشه کنار قرآنم یکی دیوان حافظ هم هست؛ به ندرت پیش می آید شعری از حافظ خوانده شود و تشخیص ندهم که از حافظ است؛ دیوان حافظ را چندین دفعه خواندم، شعرهای مولانا را هم دوست دارم و از شاعران امروزی شعرهای نیمایی را می پسندم مثل شعرهای سهیلی، اخوان ثالث، فریدون مشیری.
افق کویر: اشعاری را که سروده اید بیشتر از شعرای قدیم الهام گرفته اید یا شعرای جدید؟
شعرهای نو که سروده ام؛ اکثر افرادی که خواننده اند نظرشان این است که به فروغ فرح زاد نزدیک است. در مورد غزل هایی هم که سروده ام نمی شود گفت به کدام شاعر نزدیک است و حال و هوای خودش را دارد. شاید حال و هوای آن به شعرهای حافظ نزدیک تر باشد.
افق کویر: نظر شما در مورد شاعر دیار خودمان وحشی بافقی چیست؟
شعرهای وحشی بافقی را دوست دارم، ولی متأسفانه دیوان شعرش را در خانه ندارم.
افق کویر: آیا برای سرودن شعر می شود وقت و زمان تعیین کرد و یا اینکه فی البداهه است؟
می شود که اراده کنیم که مثلاً الآن می خواهم برای «مادر» شعر بگویم؛ شخصاً خودم برای فوت پدرم می خواستم شعر بگویم؛ ولی نتوانستم. شاید چهار بیت بیشتر نبوده!!! نمی شود گفت که حتماً امروز باید شعر بگویم. برای خودم پیش آمده که مجبور شدم به خاطر مراسم خاصی که بوده شعر بگویم یا اینکه قافیه و ردیف آن عالی بوده است، ولی به دلم ننشسته است. و پاره اش کردم گاهاً پیش آمده که بعد از یک ماه یک رباعی سروده ام ولی همان یک رباعی به دلم نشسته است.
افق کویر: بیشتر در چه شرایطی بهتر می توانید شعر بگویید؟ زمانی که همسرم مسافرت باشد و بچه ها هم خانه نباشند.
افق کویر: چرا با توجه به روحیه ای که داشتید در دبیرستان رشته ریاضی فیزیک را انتخاب کردید؟
به رشتۀ علوم انسانی علاقه زیادی داشتم؛ ولی زمانی که باید انتخاب رشته می کردیم چون پذیرش ریاضی خیلی کم بود و مدیر مدرسه اصرار داشت دانش آموزانی که معدل بالا دارند باید رشتۀ ریاضی را انتخاب کنند. من هم چون معدلم بالا بود گفتند: حتماً باید این رشته را انتخاب کنی و هر چقدر که اصرار داشتم فایده نداشت.
افق کویر: آیا همسرتان هم مثل شما علاقه به شعر و سرودن شعر دارند؟ خیر، علاقه ای به شعر ندارد و به ندرت پیش می آید که بخواهم شعرهایم را برایش بخوانم؛ چرا که می دانم علاقه ای ندارند.
افق کویر: آیا عدم علاقه همسرتان به شعر باعث شده است که شما هم نسبت به شعر بی توجه شده باشید؟
شاید یکی از دلایلی که دورادور به سرودن شعر می پردازم همین باشد.
افق کویر: حامی و مشوق شما برای سرودن شعر چه کسی بوده است؟
استادم علی رضایی حامی و مشوق من بوده اند و با بیان عیب و ایرادهای شعرهایم مرا به شعر گفتن تشویق می کردند. در بعضی موارد برادرم هم مشوقم بوده است.
افق کویر: آیا حاضر هستید برای کسانی که علاقمند به شعر هستند کاری انجام دهید؟
با کمال میل حاضر هستم که با آن ها همکاری کنم تا جایی که لطمه ای به زندگی شخصی ام نزند؛ البته خودم را در آن حدی نمی بینم که بخواهم شعری را نقد و بررسی کنم.
افق کویر: به نظر شما آیا داشتن خانه شعر برای بافق لازم است؟
چند سال پیش انجمن شعر داشتیم؛ بعد از مدتی قرار شد که تعطیل شود. متأسفانه آن زمان مخالفت شدیدی وجود داشت . برای خانواده ها سخت بود که بخواهند فرزندانشان را مخصوصاً دختران خود را به کلاس های شعر، موسیقی و غیره بفرستند؛ حتی همین الآن هم این موارد به چشم می خورد. تا اینکه انجمن تعطیل شد بعد از پیگیری هایی که انجام دادیم قرار شد خانه ای را در راه آهن اجاره کنند. در آن جا جلساتی گذاشته می شد؛ خانواده من به دلیل اینکه انجمن از یک اداره دولتی به خانه شخصی انتقال داده شده بود و هنوز برایشان این موضوع قابل قبول نبود اجازه ندادند که به انجمن بروم؛ ولی اگر الآن مثل زمانی که ما انجمن داشتیم و دبیر انجمنی بود تا شعرها نقد و بررسی شوند بهتر بود؛ اگر این جریان ادامه داشت خود من هم شعر را کنار نگذاشته بودم.
افق کویر:آیا فرزندانتان به شعر علاقه دارند؟
دخترم شعر خواندن را دوست دارد.
افق کویر: توصیه شما به خانواده ای که ذوق و استعداد شاعری را در فرزندانشان می بینند چیست؟
باید پشتوانه و همراه فرزندانشان باشند و آن ها را یاری کنند اگر خانواده پشتوانه ما بود زمانی که برای تشکیل انجمن اصرار می کردیم و با مسئولان صحبت می کردیم مسلماً تأثیرش بیشتر بود.
افق کویر: برای شاعر بودن حتماً باید فرد روحیه لطیفی داشته باشد؟
صددرصد، فردی که درد و مشکلات را نفهمد و احساس نکند نمی تواند شعر بگوید؛ دید شاعر نسبت به مسائل با افراد دیگر متفاوت است.
افق کویر: آیا این درست است که شعر باید به فرد الهام شود؟
بله، این واقعیت است؛ شاید برخی افراد فکر کنند که شعرا کلاس می گذارند. بارها پیش آمده که دیوانی از شاعری را خواندم با این که خودم را در این حد نمی بینم که بخواهم شعری را نقد کنم؛ ولی احساس می کنم که این دیوان و مجموعه شعری که گردآوری شده است و منتشر شده فقط به خاطر اینکه مجموعه شعری باشد گردآوری شده است؛ چرا که هیچ کدام از شعرهای دیوان به دل نمی نشیند. به نظر من باید شعر طوری باشد که اگر یک تک بیتی است وقتی شنونده آن را می خواند یک تصویر در ذهن خواننده بسازد اگر حرف حرف قدیمی است و واژه واژه ای جدید باشد طوری باشد که خواننده لذت ببرد.
افق کویر: آیا این گفته درست است که اکثر شعرا عاشق هستند که شعر می گویند؟
عاشق هستند؛ اما عاشق به این معنا که عاشق فرد خاصی باشند نیست. به نظر من شاعری یک عشق الهی است، حتی در شعرهای حافظ هم نمونه هایی از آن را می بینیم؛ در نگاه اول این اشعار را به یک عشق زمینی نسبت می دهیم در صورتی که در اصل عشق به طبیعت، خوبی ها و عشق به احساسات پاک است.
افق کویر:حرف پایانی؟
فرصت را غنیمت می شمارم و از استادم آقای علیرضایی تشکر می کنم؛ اگر پیشرفتی داشتم به خاطر زحمت ها و راهنمایی های وی بوده است.
اکرم عباسی