هفتاد هزار فروند، ساکن خانه ای به وسعت نیم متر

به گزارش پایگاه خبری افق بافق، زنبور عسل حشره ای است که پیدایش آن به حدود ۱۸۰۰ میلیون سال می رسد. همان دوره ای که گل ها و گیاهان پا به عرصه وجود نهادند. زنبورداری به معنای امروزی آن مدت ها پس از آفرینش آدم شکل گرفته است و انسان های نخستین بیشتر به دنبال شکار عسل بوده اند تا‌ پرورش زنبورِ مخصوص به آن.
مانند هر حرفه دیگری، این شغل نیز به واسطه پیشرفت علم و تجربه در ثانیه، مدام شکلی نو و تازه به خود می‌گیرد و گونه ای جدید برای چگونگی انجام آن کشف می‌شود.
در این شماره خبرنگار ما به سراغ تنها زنبوردار روستای شادکام رفته و با او به گفتگو پرداخته است که در ادامه می خوانیم:
افق کویر: ابتدا خودتان را معرفی کنید:
«رضا شبانزاده» هستم متولد ۱۳۵۴ روستای شادکام
افق کویر: نحوه آشنایی شما با این حرفه چگونه بوده و چند سال است که به آن مشغول هستید؟
بنده به واسطه یکی از دوستان که ۲۰ سال سابقه حضور در این کار را داشت از نزدیک به این شغل، محیط کاری و تلخی ها و شیرینی های آن مشرف شده، به مرور زمان نیز علاقه مندِ به کار شدم. در حال حاضر ده سال است که به صورت پاره وقت به این حرفه مشغول هستم.
افق کویر: الفبای این کار را چگونه آموختید؟
زمانی که به شغل زنبورداری علاقه مند شدم از دوست خود خواستم تا طریقه کار را به من بیاموزد، وی نیز لطف کرده و تمامی آموخته های خود را در اختیار من قرار داد.
افق کویر: زمان پرورش زنبور عسل کدام فصل است؟
پرورش زنبور در فصل معینی صورت نمی گیرد؛ بلکه می‌بایست در ایام مختلف سال به آنان رسیدگی نمود.
افق کویر: در طول روز چه میزان از وقت خود را به کار پرورش زنبور اختصاص می دهید؟
این موضوع بستگی به آن دارد که در کدام فصل از سال به سر می بریم. اگر در بهار و تابستان باشیم به علت آنکه این فصل ها زمان تخم ریزی ملکه و تکثیر کندو است زنبوردار می بایست روزانه ۵ ساعت از زمان خود را صرف کار کند؛ اما به عکس آن در زمستان و پاییز، ماهانه نیازمند این میزان رسیدگی هستند. (۵ ساعت در ماه)
افق کویر: آیا می‌توان به عنوان منبع درآمد به زنبورداری نگاه کرد؟
با توجه به اقلیم خاص شهر بافق، نمی‌توان به نگهداری و پرورش بیش از ۳۰ کندو پرداخت. در نتیجه زنبوردار نمی‌تواند از نظر مادی تنها متکی به این شغل باشد.
افق کویر: با توجه به آنکه گفتید شهر بافق از نظر اقلیم خاص است؛ آیا آب و هوا بر میزان تولید عسل تاثیر دارد؟
البته، هر چقدر هوا مساعد تر باشد؛ جنب و جوش زنبور بیشتر خواهد بود در نتیجه میزان شهد آوری نیز افزایش خواهد یافت.
افق کویر: قیمت تقریبی هر کندو چقدر است و از یک کندو چه میزان درآمد می‌توان کسب کرد؟
قیمت کندو بسته به نوع عمل و میزان خالصی آن متفاوت است برای مثال کندویی که عسل بنده از آن حاصل میشود ۱۵۰۰۰۰۰ تومان قیمت دارد. از کندو فرآورده های گوناگون به دست می آید، اما اگر تنها به فروش عسل بسنده کنیم از یک کندو، ۵ کیلوگرم عسل را می توان برداشت نمود که به طور تقریبی هر کیلو از آن ۱۵۰۰۰۰۰ تومان قیمت دارد.
افق کویر: فرآورده های کندو کدام اند؟
به عکس باور عموم فرآورده کندو تنها به عسل منتهی نمی‌شود؛ بلکه موم، بر موم، ژل رویال و گرده گل نیز از مشتقات کندو به شمار می‌روند.
افق کویر: آیا محل قرارگیری کندو جای به خصوصی است؟
این امر به نسبت پوشش گیاهی هر منطقه متفاوت است. اما به طور کلی باید در نزدیک ترین محل فراوانیِ گل قرار بگیرد. البته به نسبت آب و هوا اگر در سایه جای بگیرد مناسب تر است.

تعداد زنبورهای کندو به نسبت فصل و وضعیت ملکه متغیر است
افق کویر) تعداد تقریبی زنبور های هر کندو به چند فروند می رسد؟
حداقل ده هزار و حداکثر نیز هفتاد هزار فروند زنبور در هر کندو حضور دارند که این میزان به نسبت فصل و وضعیت ملکه متغیر است.
عدم وجود عسل چهل گیاه
افق کویر) آیا چیزی به عنوان عسل چهل گیاه وجود دارد؟
عسل هر منطقه بستگی به تنوع گل در آن محدوده دارد و غالبا چیزی به عنوان عسل یک گیاه وجود ندارد به دلیل آنکه هنگامی که زنبور به قصد جمع آوری شهد از کندو خارج می شود؛ مانند دیگر حیوانات نمی‌توان او را به سوی مقصدی مشخص هدایت نمود که حتما باید از فلان گل شهد خود را تامین کند.نوع عسل نیز بنا به گل غالب آن منطقه شناخته می‌شود. مثلا (عسل آویشن به معنای آن نیست که تنها از شهد این گل تهیه شده است بلکه بدان معنی است که آویشن گل غالب آن منطقه بوده است.)
زمستان،تنها فصل مناسب برای پرورش زنبور در شهرستان
افق کویر) آیا بافق محل مناسبی برای پرورش زنبور عسل است؟
برای شهرستان بافق در فصل زمستان مکان بسیار مناسبی برای پرورش زنبور است اما در فصل های دیگر سال به علت گرمای شدید و عدم تنوع گل، باید کندو ها را به مناطق سردسیری کوچ داد.
زنبور عسل، حشره ای با جسم مقاوم
افق کویر) مهمترین علت مرگ زنبور کدام است؟
در این باره باید گفت زنبور عسل نسبت به حشرات دیگر از نظر جسمانی قوی تر است و از آفت ها تنها می‌توان به کنه و زنبورهای قرمز اشاره نمود. البته این امر به نوع تغذیه نیز بستگی دارد یعنی اگر تمام عسل را برداشت کنیم و برای خوراک به آنها شکر بدهیم؛ ضعیف و آسیب پذیر می‌شوند.
از عمر کوتاه زنبور کارگر تا زندگی طولانی ملکه
افق کویر) عمر زنبور و ملکه چه میزان است؟
عمر دقیق زنبور عسل را نمی توان تخمین زد اما طبق اطلاعات و شنیده ها عمر زنبور های کارگر در هر فصل متفاوت است.مثلا در بهار که فعالیت آنان زیاد است بین شصت تا هشتاد روز و در فصل زمستان عمرشان به سه ماه نیز می‌رسد.عمر ملکه نیز از دو تا سه سال متغیر است.
طی نمودن مسافتی به طول شش کیلومتر مسافت طی شده توسط زنبور در طول روز به چه میزان می رسد؟ این موضوع به پراکندگی گل در منطقه بستگی دارد اگر این میزان کم باشد هربار ۵ تا ۶ کیلومتر را طی می‌نمایند که این مسافت ممکن است تا ۲۰ دفعه در روز تکرار شود.
غذایی مخصوص به ملکه
افق کویر) ژل رویال چیست؟
آن غذایی مخصوص به ملکه است که توسط زنبورهای ویژه تهیه می‌شود.در مورد خواص آن همین بس که ملکه با خوردن مقدار کمی از آن قادر می‌شود تا ۲۵۰۰ تخم بگذارد.
کاهش چشمگیر زنبورداران شهرستان
افق کویر) چه تعداد از زنبورداران در بافق حضور دارند؟
تعداد زنبورداران شهرستان بافق نسبت به ۵ سال گذشته کاهش یافته است زیرا این شغل برای چهار فصل در بافق اصلا مناسب نیست و نیاز است تا سالیانه دو تا سه بار آنها را کوچ داد که این امر زحمت بسیاری دارد.به همین دلیل بسیاری از همکاران بنده از این شغل منصرف شده و آن را رها نمودند. در حال حاضر تا آنجایی که من اطلاع دارم در حدود ۲۰ تن به این حرفه مشغول هستند.
آزمایش، تنها راه تشخیص عسل اصل از نوع تقلبی آن
افق کویر) آیا تنها راه تشخیص عسل اصل از تقلبی تنها آزمایش آن است؟
صد درصد چون آنقدر تقلب هایی ماهرانه صورت می‌گیرد که عسل غیر اصل از نظر رنگ، بو و طمع از عسل اصل بهتر به نظر می‌رسد.
علاقه ای به نام پرورش زنبور
افق کویر: آیا تا به حال از سوی جهاد
کشاورزی حمایتی از شما صورت گرفته است؟ خیر، بنده به علت آنکه این حرفه را تنها به خاطر علاقه دنبال می کنم تا به حال از این نهاد درخواستی نداشته و به آن نیز مراجعه نکرده ام.
از ورود آفت به کندو تا کاهش جنب و جوش زنبور
افق کویر) آیا زنبور ها بیمار می شوند و این بیماری در تولید عسل تاثیر گذار است؟
همان طور که گفته شد اگر آفت ها به کندو وارد شوند باعث تلفات و کاهش جنب و جوش این حشره بسیار مفید می‌شوند که این امر در میزان شهد آوری بسیار ماثر است.
زنبور عسل، حشره ای اهلی ناشدنی
افق کویر: سخن پایانی:
در پایان باید متذکر شوم که زنبور عسل یک موجود بسیار پیچیده است که علی رغم استفاده بسیار زیاد انسان از آن در طول سالیان هنوز موفق به اهلی نمودن آن نشده است. خداوند متعال در قرآن از آن یاد کرده و محترم شمرده است.پس باید با احترام فراوان با آن رفتار نمود. به گفته پیشکسوتان در این شغل اگر کسی حلال و حرام را رعایت نکند هرگز خیری از آن نخواهد دید.

گروه اجتماعی