كبوتر:
كبوتر در خانواده ی بزرگ پرندگان پروازی قرار دارد. امامان بزرگوارما آب و دانه دادن يک كبوتر را مستحب و كبوتر را مظهر خوبی وپاكی می دانند.
تشخيص كبوتر نر و ماده:
كبوتر نر در دوران بلوغ آوازی از خود سر می دهد همان بق بقوی معروف، كبوتر ماده هم در بعضی از اوقات اين آواز را سرمی دهد ولی به زيبايی و واضحی كبوتر نر نيست و به سادگی می توان از روی صدا آن ها را تشخيص داد همچنين روی نوک كبوتر نر باد بيشتری نسبت به پرنده ی ماده از همان نژاد دارد.
معمولا كبوتران نر هيكل درشت تری از كبوتران ماده دارند چون ۱ يا ۲ روز زودتر به دنيا آمده اند ولی اين هميشه صدق نمی كند چون شرايط تغذيه و آب و هوايی و نژاد در اين امر تاثير مستقيم دارد. همچنين اگر كمی دركبوتر بازی و جوجه كشی از آنها باتجريه شويد می توانيد از جناغ آنها جنسيت آنها را بشناسيد. يعنی پرنده ی ماده جناغی بازتر از پرنده ی نر دارد مخصوصا كه ماده قبل ها تخم گذاشته باشد.
در ضمن اين كه بعضی ها می گويند چه می دانم پرنده را اگر از نوک بگيری بال و پر زد نر و اگر نزد ماده است همه آن يک حرف بيهوده ای و بال پر زدن پرنده به آن هيچ ربطی ندارد بلكه به توانايی جسمانی پرنده مرتبط می شود پس در موارد بالا برای تشخيص كبوتر نر و ماده دقت كنيد. (تشخيص كبوتر نر و ماده را در دوران جوجگی فقط می توان براساس زودتر باز شدن تخم ها حدس زد كه تخم اولی نر و تخم دومی ماده ولی ممكن است در معدود مواقعی اين امر صدق نكند و در كل اين تشخيص در زمان جوجه گی كاری دشوار است.)
بلوغ پرنده ی نر و ماده:
جوجه ها كه پس از ۱۸ تا ۲۱ روز از تخم در می آيند حدود ۳ تا ۴ هفته طول می كشد تا دانه خور شوند و بتوانند خود دانه را به تنهايی بخورند. حتی پس از ۴ هفتگی صداهايی از خود در می آورند كه به زيق زيق شبيه است ولی تقريبا آنها بعد ۳ ماه ديگر كاملا بالغ شده و آماده ی شروع رابطه جنسی می شوند (آنها می توانند در كمتر از سه ماه هم بالغ شوند كه نشانه هايی دارد كه ادامه به اين نشانه ها می پردازيم)
جفت گيری كبوتر نر و ماده:
برای اين كه دو كبوتر را با هم جفت كنيد. می توانيد آنها را در زير يک جعبه ی چوبی انگور يا يک محفظه كوچک در ابعاد ۴۰ در ۴۰ سانت بگذاريد تا بيشتر و راحت تر به هم نزديک باشند اين كار را وقتی كنيد كه غير از اين يک جفت كبوترهای ديگری هم داريد و گرنه لزومی ندارد كه اين كار را كنيد و می توانيد هر دوتای آن ها را در آغل با هم تنها بگذاريد تا با هم جفت شوند.
اگر دو كبوتر نر ماده را ۲ يا ۳ روز روزی ۵ تا ۴ ساعت با هم تنها بگذاريد. بايد با هم جفت خورده باشند بعد از آن، آن ها را در يک محيط باز مثل حياط خانه رها كنيد و خود از دور آنها را زير نظر بگيريد و مواظب باشيد كه گربه آن ها را نخورد در ضمن اگر بال هایشان باز است يا اصطلاحا (تخت هستند) حتما بال هایشان را با نخ ببنديد يا بال هایشان را بعد از ۲ شاه پر اول قيچی كنيد كه يک وقت فرار نكند همچنين می توانيد پرهایشان را بعد از شاه پر دومی بكشيد تا بعدا در بياید.
حالا وقتی در محيط بازی مثل حياط منزل رهایشان كرديد. بايد با هم جفت گيری كنند آنها ابتدا نوک گيری می كنند يعنی نوک يکديگر را می گيرند و بعد پرنده ی ماده كمی حالت خوابيدگی به خود می گيرد و بعد از آن پرنده ی نر سوار پرنده یماده می شود (برای چند ثانيه) بعد از آن هر دو پرنده دم خود را به سمت پايين و سر خود را به سمت بالا با سينه ای كشيده شده اين طرف آن طرف می كنند در كبوترهايی كه پرهايشان باز است ممكن هست بعد از جفت گيری پرنده ی نر جوگير شود و به پرواز دربياید.
اگر در روز ۲ یا ۳ بار از آغل بياريدشان بيرون تا تنها باشند ۲ يا ۳ بار با هم جفت گيری می كنند كه اين برای تخم گذاری خيلی مفيد است. حالا اگر در همان روزهای اول پرنده ی نر و يا پرنده ی ماده تمايلی برای جفت شدن نداشتند می توانيد برای آن جفت يک ظرف كوچک مثل يک نعلبكی را پر از دانه های شادونه خام كه بعضی ها آن ها را با كنجد تفت می دهند و می خورند را از عطاری تهيه و به صورت خام بگذاريد كه بخورند.
بعد ۲ تا ۳ روز هردوی آنها تشنه رابطه جنسی با هم يا اصطلاحا (مست مي شوند) (تذكر: اين دانه را فقط ۲ يا ۳ روز به كبوتر بدهید چون خيلی چرب است و برای كبد كبوتر مضر است و همچنين دهان آن ها را زخم می كند)
کبوترها بايد با هم جفت گيری كنند آنها ابتدا نوک گيری می كنند
توليد مثل و تكثير (جوجه كشی):
از بعد از اولين جفت گيری بايد لونه ای را برای آنها در آغل در نظر بگيريد لونه آنها می تواند همان جعبه انگور يا يک لانه ۴۰ در ۴۰ سانت باشد تا پدر و مادر همراه با دو جوجه ی ديگر در آن جاشوند و به آسانی رفت و آمد كنند.
بعد از ۱۰ يا ۱۵ روز بعد از اولين جفت گيری كبوتر احتمال تخم گذاری دارد يكی از نشانه های آن اين است كه اگر در حيات يا در آغل نگهداری كبوتر كمی خورده چوب بريزيد كبوتر نر و ماده فرآيند لانه سازی را آغاز می كند.
و همچنين ما می توانيم كمی گاه يا خورده چوب مثل برگ های سوزنی كاج را در داخل لانه ی آن ها بگذاريم (در ضمن لانه می تواند يک تشت و كاسه متوسط به شعاع ۱۵سانت باشد و الزامی ندارد كه جعبه باشد و می توانيد به فراخور فضای در دسترس هر يک از لانه ها را انتخاب كنيد) همچنين می توانيد گل شور (گل مخلوط با نمک) برای پرنده بگذاريد تا كلسيم كبوتر تامين شود و تخم در بدن او سفت شود (طرز تهيه گل شور را در ادامه ی مطلب گذاشته ام مطالعه كنيد). پرنده ی ماده ۲ تخم و آن ها را در فاصله ی ۱ تا ۲ دو روز از هم می گذارد و روی آنها بين ۱۸ تا ۲۱ می خوابد تا آنها تبديل به جوجه می شوند.
تغذيه از روز اول در آمدن جوجه ها از تخم:
بايد به كبوتر در روزهای اول باز شدن تخم ها ارزن يا نان خشک كوبيده شده داد چون دهان كبوتر كوچک است و اگر اين كار را كنيد بهتر است هر چند كه با گندم هم مي شود ولی فشار زيادی به كبوتر و جوجه اش می آید.
۴ تا ۵ روز اول اين تغذيه را ادامه دهيد بعد از ۵ روز به نسبت ۱ به ۲ گندم قاطی ارزن كنيد و در اختيار پدر و مادر بگذاريد تا به جوجه ها بدهند. در روز ۱۰ فقط به آنها گندم و اگر مي خواهيد آينده جوجه هايی درشت داشته باشد همراه به گندم در روز دهم قره ماش. ذرت خرد شده. دانه پارس (دانه ی مخصوص مرغ مينا) در اختيار پدر و مادر قرار بدهبد تا به جوجه ها منتقل كنند.
همچنين مي توانيد از مولتي ويتامين مخصوص پرندگان در آب آنها استفاده كنيد. كه مفيد است همچنين گل شور هم براي آنها بگذاريد تا براي تخم های آينده ای كه می خواهند بگذارند كلسيم آنها تامين شود.
مستقل شدن جوجه ها از پدر و مادر:
بعد از اين كه جوجه ها را در حال دانه خوردن خودتان باچشم خودتان ديديد آنها را از پدر مادر جدا كنيد چون آنها ديگر جوجه ها را به چشم فرزندی نگاه نمی كنند بلكه به چشم يک رقيب عشقی نگاه می كنند و ممكن است اگر باهم باشند به هم آسيب بزنند.
آماده شدن جوجه كبوتر ها براي جفت گيري:
آنها پس از ۳ تا ۴ ماه به بلوغ كامل می رسند بعد از سپری شدن اين مدت به آنها شادانه بدهيد تا يه شور بيايند يا اصطلاحا مست شوند. (تذكر: هيچگاه خواهر و برادر را با هم جفت نكنيد كه نطفه ی آنها ناقص يا ضعيف می شود) همچنين حالا می توانيد برای كبوترهاي جوان خود نر و ماده انتخاب كنيد.
طرز ساخت گل شور (گل مخلوط با نمک):
اندازه ی ۲ مشت خاک را ابتدا الک كنيد تا خاک نرم بدست آوريد.بعد به آن ۲مشت نمك اضافه كنيد مقدار نمك و خاك حدودا بايد برابر باشد .يعد به آن مقداري آب اضافه كنيد كه مثل گل سفت شود وقتي كه گل هنوز خيس است روي آن كمی ارزن بريزيد تا كبوتران به نوک زدن به آن تشويق شوند.
كبوتر نر پس از اولين جفت گيری خود با ماده بسيار زياد به او علاقه مند می شود
عشق نر به ماده و استفاده از اين عشق براي جلد كردن نر:
كبوتر نر پس از اولين جفت گيری خود با ماده بسيار زياد به او علاقه مند می شود. به طوری كه اگر بال های او را باز كنيد آنقدر كه به او توجه می كند فكر فرار كردن به سر او نمی زند. حالا شما می توانيد پرهای كبوتر ماده را قيچی كنيد و پرهای كبوتر نر را باز كنيد و پس از ۲ هفته از اولين جفت گيری می توانيد كبوتر نر را بسيار آرام به بالای پشت بام پرتاب كنيد و بعد از اين كه رفت بالای پشت بام با نشان دادن ماده به آن او خيلی سريع می آید پايين اين از عشقی كه به آن دارد.
شما می توانيد بارها اين كار را انجام بدهيد فقط سعی كنيد كه اين كار را در صبح زود كه كبوتر بازان ديگر غافل اند انجام دهيد و گرنه ممكن است كبوتر نرتان را از دست بدهيد. اين كار را تا ۲ هفته صبح های زود انجام دهيد. بعد از آن به شدت پرتاب نر به آسمان می افزاييد تا نر بر فراز پشت بام خانه به پرواز در بياید بعد از اينكه به پرواز در آمد ماده را از پشت طوری بگيريد تا بال و پر بزند بعد به نر كه روی هوا است نشان بدهيد مطمئن باشيد يه سرعت نور می آید و روی پشت بامتان می نشيند و بعد سريع پيش ماده اش می آید.
اين كار را هم ۲ هفته صبح های زود انجام بدهيد و بعد از آن در هر ساعتی از روز كه دوست داشتيد آن را محكم به آسمان پرتاب كنيد اصطلاحا (بكوبيد) و بعد از چند دقيقه يا چند ساعت بدون جای هيچ نگرانی می آید و روی پشت بام مي شيند و اصطلاحا (جلدشده)
جلد كردن جوجه های كبوتر:
برای جوجه ها از وقتی كه توانستند تا لب پشت بام پرواز كنند (اگر هوا خوب بود) سه روز يه بار ظرف آبتنی بگذاريد تا آب تنی كنند. (ظرف آبتنی مي تواند يک استامبولی تا نصفه آب شده باشد) بعد از اينكه جوجه ها توانستند تا بالای پشت بوم بپرند.
همراه با پدرشان خيلی آرام آن ها را به بالای پشت بام پرتاب كنيد بعد مادر را به پدر نشان بدهيد تا سريع پدر بياید پايين و جوجه ها پشت سرش، اگر جوجه ها نيامدند چندين بار امتحان كنيد و اگر باز هم نيامدند يک مقدار دانه بريزيد تا آن ها را ببينند و برای خوردن دانه به پايين بيایند (درضمن هميشه شب ها غذای كامل به پرندگان پرواز خود بدهيد و در طول روز به آن ها آنقدر ندهيد كه ديگر ميلی به دانه نداشته باشند و بد قلقی كنند اگر آنها سير باشند و پشت سر پدرشان هم نيایند پايين امكان باخت (اسير شدن پرنده توسط كبوتر باز ديگری) آن ها مي رود بالا پس توجه كنيد.
بعد از ۲ هفته بالا پايين جوجه ها می توانيد آن ها را ۳ تايی به بالا پرت كنيد بعد يک پارچه را سر يک چوبی وصل كنيد و با آن آنها را بترسانيد تا از روی پشت بام پرواز كنند بعد از اين كه آنه ا گرد خانه شما چرخيدند ماده را در بياوريد و به نرتان نشان بدهيد تا ۳ تايی بيایند روی پشت بام بشينند اين كار را حتما صبح های زود انجام بدهید تا ۲ هفته بعد از دو هفته با خيال راحت هر وقت كه دوست داشتيد آن ها را بپرانيد.
و بقيه كبوترهای غريبی كه از روی هوا می گيريد و يا جوجه های آينده خود را می توانيد به همين منوال جلد كنيد تا بتوانيد دسته ی بزرگی مثلا با ۵۰ كبوتر داشته باشيد اميدوارم در امر جلد كردن كبوتران خود موفق باشيد.
گرفتن كبوتر از هوا (گرفتن كبوتر از كبوتر بازان ديگر)
شما زماني كه كبوتران نقريبا زيادی جلد كرديد مثلا ۵ تا به بالا مي تونيد به فكر گرفتن كبوتر هاي ناجلد يا كم جلد ديگران باشيد وقتی می بينيد يک كبوتر تنها غريبانه اين طرف و آن طرف می كند سريع كبوترهاي جلد خود را به بالاي پشت بام بفرستيد و آن ها را بترسانيد تا كمی پرواز كنند بعد سريع آنها را با ترفند ماده اش بنشانيد احتمالا كبوتر غريب باكبوتر هاي شما بر روی بام شما مي نشيند.
و بعد كمی دانه بريزيد تا همه ی كبوترها به همراه كبوتر غريبه در حياط بیایند بعد دوباره كمی دانه داخل آغل بريزيد تا همه كبوترها به همراه هم بروند داخل آغل بعد درب آغل را سريع پشتشان ببنديد و بعد كبوتر غريبه را بگيريد و برای مدت ۱ هفته بال هايش را با چسب برق يا نخ ببنديد بعد به روش بالا آن را جلد كنيد تا اين كبوتر هم به گروه كبوترهای شما اضافه شود و بتواند خدمتی به شما كند. (درضمن در مرحله ی اول كه كبوتران خود را به پرواز در آورديد تا كبوتری غريب بگيريد اگر كبوتر غريب به همراه كبوترهای شما بربام شما ننشست دوباره امتحان كنيد اگر بعد از چندين بار هم ننشست مطمئن باشيد كه اين كبوتر جلد خانه ای ديگر است و به آن خانه وفادار است در ضمن اگر كبوتری غريب روی بامتان نشست تقريبا بايد مطمئن باشيد كه ناجلد است و اگر با اولين بار دانه ريختن شما نيامد پايين اين كار را تكرار كنيد بالاخره می پایین می آید ) اميدوارم در امر كبوتر بازی موفق باشيد.
كبوترها برای جوجه كشی از نژادهای برتر استفاده می كنند
تقسيم بندی كبوتران:
كبوترها به دو دسته پرشی و جوجه كش تقسيم مي شوند در كبوتران پرشي رنگ و يا خوشگلي كبوتر ملاک نيست بلكه توانايی آن در پرواز است كه مدنظراست. در كبوتران جوجه كش معمولا رنگ و خوشگلی خيلی اهميت دارد و برای جوجه كشی از نژادهای برتر استفاده می كنند.
تقسيم بندی كبوتران پرشی:
كبوتران به دودسته ی اصلي يعنی كبوترانی كه بسيا ر در آسمان بالا می روند كه به صورت يک نقطه ديده مي شوند مانند كبوتران (تهرانی، كاشانی و …) كه در ايران به وفور يافت مي شوند و بال هايشان تا روی دم يا حتی بلندتر از دم است و دسته ی ديگر كبوتران كبوترانی هستند كه در فاصله ی حدود ۴ يا ۵ متر از پشت بام ها پرواز مي كنند ولی بسيار از خانه دور مي شوند یا اصطلاحا (به تاخت مي روند). نمونه های اين كبوتران كبوتر هاي (مشهدي. آلماني. يهودي. اسرائيلی) هستند كه در ايران به وفور پيدا مي شوند و نوک بزرگی دارند و بال هايشان تا سر دم هايشان نمي رسد در ضمن اين كبوتران چشم های درشتی دارند.
معرفی چند نژاد (اسم های كبوتران):
سفيد: كبوتري است يك دست سفيد
زاغ: كبوتری است یك دست سياه
زرد: كبوتری است يك دست زرد
سرخ: كبوتری است بدنش تمام سرخ رنگ است كه باز خود به دو دسته ي سرخ آتشي و سرخ سركه اي تقسيم مي شود.
سبز: كبوتری است با رنگی كم رنگ از زاغ ولی خود به دودسته ی سبزسياه و سبزخط دار تقسيم مي شوند.
دم سياه: كبوتري است يک دست سفيد ولی دم آن تمامی اش سياه است.
كله و دم: كبوتری است كه سر و دمش با هم رنگ است.
كله دم سبز: كبوتری است كه سر و دمش سبز باشد.
كله دم سياه: كبوتری است كه سر و دمش سياه باشد.
كله دم سرخ: كبوتری است كه سر و دمش سرخ باشد.
كله دم زرد: كبوتری است كه سر و دمش زرد باشد.
بال سفيد: كبوتری كه بال هايش سفيد است و بدن و دمش ممكن است زرد، سرخ، سياه را هر رنگ ديگری باشد.
شاهرودی ها به كبوتری كه سر سفيد دارد و بدن و تقريبا بال هايش سياه است و از جاي پاچه ها به بعد تا دم سفيد است و بال هایش هم دورنگ است می گویند گلی سياه، تهراني ها ميگن ابلق سياه، مشهدي ها ميگن كشكرک سياه، اين كبوتر مي تواند پرهای با رنگ زرد، سرخ، سياه و سبز داشته باشد.
سوسک: كبوتر ايست مخلوط از رنگ هاي سفيد و سياه.
قلمكار: كبوتری است مخلوط از رنگ هاي سفيد و قهوه ای يا زرد.
زاغ دم سفيد: كبوتری است برعكس دم سياه با دمی سفيد و بدنی يک دست سياه كبوتر بسيار زيبايی است.
بيماری های كبوتر:
كبوترها را بايد در جوجه گی واكسن بزنيد مخصوصا اگر گران قيمت اند. چون ممكن است در آينده دچار بيماری هايی مثل نيوكاسل يا اصطلاحا (كله گيجا). چشم درد (عفونت چشمی) شكستگی های متعدد و … شوند.
خطرات تهديد كننده كبوتر:
خطراتی كه كبوتران را تهديد می كنند به دودسته ی آسمانی و زمينی تقسيم می شوند كه آسمانی مثل: واش (نوعی كبوتر شكاری كه كبوتران را دنبال می كند و آنها را تكه پاره می كنند مثل اين پرنده پرنده ای ديگر نيز هست در ابعاد كوچک تر كه دنبال گنجشک ها می كند و نام آنها گنجشک گير (جقول گير)). همچنين قرقی و شاهين و عقاب های كوچك نيز اگر آن ها را ببينند خيلی دوست دارند لقمه ای بزنند.
خطرات زمينی: كه اصلی ترين آنها گربه است كه واقعا خيلی دوست دارد كبوتر بخورد در ضمن اگر يک بار كبوتر شما را بخورد دندانش خونی می شود همش هر روز يک سری به آن خانه می زند پس خيلی دقت كنيد.