به گزارش پایگاه خبری افق کویر به نقل از آریا در نشست کمیته ثبت ملّی میراث فرهنگی ناملموس که با حضور محمد حسن طالبیان معاون میراث فرهنگی سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری برگزار شد، ۵۹ اثر در فهرست میراث ناملموس به ثبت ملی رسید.
در این نشست که فرهاد نظری مدیرکل دفتر ثبت آثار و نیز معاونان و کارشناسان میراث فرهنگی استان های کردستان، اصفهان، کرمانشاه، یزد، مرکزی و سمنان نیز حضور داشتند، ۵۹ اثر ناملموس در فهرست میراث فرهنگی ناملموس در ۴ گروه نمودها و سنت های شفاهی، عادت ها و رسم های اجتماعی، دانش های مربوط به طبیعت و مهارت در هنرهای سنتی به ثبت رسید.
هم چنین دو پروندۀ منطقه ای (چند استانی) تحت عناوین «شیوۀ اجرای طاقهای خشتی بدون قالب (بداهه) در خراسان بزرگ» و «مهارت بافت قالی امالبنات» به ثبت ملّی رسید.
در این نشست همچنین با توجه به اینکه «فرهنگ نان های تخت» به عنوان پروندۀ چند ملیتی و با محوریت ایران در فهرست جهانی یونسکو ثبت شده است، استان سمنان ۱۶ پروندۀ مربوط به نان های محلی را ارائه کرد.
در نشست کمیته ثبت ملی میراث فرهنگی، شیوۀ ساخت کوشکلان، بازی بومی محلی قَله مَردار و شاره، شیوۀ تهیۀ حلوا سوهانی بیجار کردستان، شیوۀ سنتی تهیه و مهارت پخت آش پروشکه، مراسم خبر (عروسی پیر شالیار)، و شیوۀ تهیۀ ترشی هفت بیجار از استان کردستان به ثبت ملی رسید.
اشعار ترجیع بند محتشم کاشانی؛ گنجینۀ میراث شفاهی کاشان، آیین نخل بندی و نحل گردانی شهر مورچه خورت، مراسم جریته شویی و جریته برداری در درب ریگ نوش آباد (نوعی علم شویی و علم برداری)،، دانش پخت قهوه آیینی نوش آباد شهرستان آران و بیدگل، آیین پخت آش حلیم شب اولین جمعه زمستان گلشهر گلپایگان، مراسم طبالی برای سوگواری امام حسین (ع) در میمه،مهارت سنتی ساخت طبل عزاداری در میمه در خانوادۀ توکلی،آیین شاطران امام حسین (ع) میمه شهرستان شاهین شهر، مهارت تهیۀ نخودچی بریزی شهرستان خمینی شهر، آیین پیه سوز گردانی (شمع گردانی) شهرستان آران و بیدگل، مهارت سنتی پخت شیرینی مالَک نیکآباد، گویش میمه ای، مهارت سنتی تهیۀ حلوا سوهان نیکآباد و آئین و مراسم تکیه شهر نیک آباد (ینگ آباد) از استان اصفهان نیز به ثبت ملی رسیده است.
از استان یزد نیز مراسم کوزه شکنی بافق یزد، روش تهیه غذای درنجوش شهرستان ابرکوه، مراسم پامنبری و ذکرخوانی روستای فتح آباد شهرستان خاتم، مهارت پخت شیرینی آرد بریزو در بافق و مراسم نقل ریزان آموزش قرآن در مکتب خانه های یزد، نیز در فهرست میراث ناملموس به ثبت رسید.
مهارت سنتی ساخت دوگوله برجکی؛ نوعی سفال روستای برجک (میراث احیا شده)، مراسم سمنوپزان تفرش و آشتیان، مهارت تهیۀ صابون سنتی آشتیان و مراسم سوت آشی در منطقۀ بُرچَلو از استان مرکزی نیز از دیگر پرونده هایی است که در این جلسه در فهرست میراث فرهنگی ناملموس به ثبت رسیده است.
در ادامه این نشست اعضای این کمیته، با ثبت شیوه سنتی پخت آش کشکک، شیوۀ سنتی پخت دنده کباب در کرمانشاه، مهارت پخت آش عباسعلی و کارکرد آیینی آن در کرمانشاه، گره چینی (الحاق)، شیوه سنتی پخت آش شلم کرمانشاه، چلنگری (آهنگری سنتی)، مراسم انارانه و آیین چله هاوین از استان کرمانشاه موافقت کردند.
از استان سمنان نیز خرسک بافی روستای افتر، نان دل دوکرد، آروشه دوکرد و پنیر دو کرد افتری، کلوچه غربال سری ساده و گردویی افتر، کلوچه و نان فتیر افتری، نان چپاتین شهرستان سرخه ، تنبولک نون ، گولاچ نون، تفره لایی نون، فتیر نون، شَت فتیر نون، پیازی نون، چئب پتین نون، پنجه کَش نون، کل خوشکه نون، یوز نون ، لانیم لاجیرزک، آرشه لایی نون، غذای دو کولنا شهر سرخه، غذای قلیه خربزه (کالَک قلیه) روستای لاسجرد و شیوۀ سنتی کاشت گل نرگس سمنان به ثبت رسید.
شیوۀ اجرای طاقهای خشتی بدون قالب (بداهه) در خراسان بزرگ و مهارت بافت قالی امالبنات از استان های خوزستان، ایلام و کهگیلویه و بویراحمد نیز در این نشست به ثبت رسید.
مراسم «کوزه شکنی» یکی از آداب و رسوم پایان سال مردم بافق است که بعد از آخرین چهارشنبه سال انجام می شود و از دیر باز در این شهر مرسوم بوده است.
اولین منبعی که از کوزه شکنی ذکر نام کرده تاریخ بخارا در نیمه قرن چهارم است . این رسم هم اکنون در برخی شهرهای ایران از جمله قاین و برخی از روستاهای خراسان جنوبی اجرا می شود .
این رسم در روزهای پایان سال صورت می گیرد، به این طریق که کوزه های کهنه و قدیمی که ترک برداشته و آب داخل آن سرد نمی شود و همچنین به مرور زمان و استفاده طولانی از آن، داخلش را جلبک گرفته و دیواره آن سبز رنگ شده است، از سر در حیاط خانه، به داخل کوچه می اندازند.
برخی افراد داخل کوزه مقداری زغال به نشانه سیاه بختی، کمی نمک به نشانه شور چشمی و یک سکه به نشانه زیاد شدن رزق و روزی می اندازند و سپس کوزه را به دور سر خود و افراد خانواده می چرخانند و خانم خانواده کوزه را از بالای بام خانه به داخل کوچه می اندازند.
آنان براین اعتقاد و باورند که با شکسته شدن این کوزه، بلا و بیماری از این خانواده دور خواهد شد.
مردم با شکستن کوزه های قدیمی و خرید کوزه جدید همچنین سبب احیا شغل کوزه گری می شوند و این صنعت رونق می گیرد.