قلیان یا نارگیله وسیله‌ای آبی برای کشیدن تنباکو است بنابر شواهد موجود، قلیان از ایران به سایر نقاط جهان ازجمله هند و مصر راه یافت. قلیان برای استفاده از دود حاصل از تماس زغال گداخته و تنباکو است که به این عمل «کشیدن قلیان» می‌گویند.
بررسی ۵۴۲ مطالعه علمی در زمینه قلیان نشان میدهد که در مقایسه با کشیدن یک عدد سیگار، کشیدن یک قلیان حدوداً ۱۲ برابر بیش تر از دود، ۵ برابر بیش تر از قیر، ۲ برابر بیش تر نیکوتین، و ۲ برابر بیشتر منواکسید کربن وارد بدن میکند و به ازای هر ۴۵ دقیقه تا یک ساعت کشیدن قلیان، به اندازه ۵ بسته سیگار، دود وارد بدن انسان میکند
قبل از این که به مضرات قلیان کشیدن بپردازیم گفتیم ابتدا کمی هم به فواید آن اندیشه کنیم تا یکطرفه به قاضی نرفته باشیم.
اما فواید قلیون عبارتند از: گیج رفتن سر و آرامش روح و روان که البته با مواد دیگر اگر قاطی شود فاز بیشتری میدهد، با دوستان مذکر و مونث خوش گذراندن، اجرای عدالت چون نوبتی کشیده می شود، همکاری و تقسیم کار چون یکی ذغال درست میکند یکی میچرخاند یکی آب می آورد، جو صمیمی برای دور هم بودن و درد دل کردن و به هم نزدیکتر شدن و بهانه برای ملاقات، شکوفا شدن هنرمندی های پنهان خانمها و اقایان از قبیل حلقه حلقه کردن دود و اشکال دیگر، ایجاد شغل و کاهش نرخ علافهای خیابان.
و اما مضرات قلیان : بررسی ها بر روی تنباکوهای اسانس دار نشان می دهد که ۷۰ تا ۸۰ درصد آنها حاوی مواد شیمیایی و حلال های صنعتی است.
«بنزن» به عنوان خطرناک ترین حلال صنعتی در تنباکوهای اسانس دار مهمترین عامل در بروز سرطان خون است.
میزان سرب در تنباکوها تا ۵۰ برابر حد استاندارد است.
بــاور غلط اول: از آنجا که تنباکوی قلیان از طریق آب فیلتر می‌شود، کلیه مواد مضر آن تصفیه می‌شود.
واقعیت اول: کشیدن تنباکو از طریق آب، مواد سرطان‌زای آن را تصفیه نمی‌کند. این دود می‌تواند به اندازه دود سیگار اثر مخرب بر روی ریه و قلب داشته باشد.
بــاور غلط دوم: استنشاق دود قلیان ریه‌ها را نمی‌سوزاند، به همین دلیل مضر نیست.
واقعیت دوم: دود قلیان وقتی استنشاق می‌شود، ریه‌ها را نمی‌سوزاند، زیرا از طریق آبی که در پایین آن قرار دارد خنک می‌شود. با اینکه دود خنک می‌شود، اما هنوز هم حاوی مواد سرطان‌زایی است که برای بدن مضر است.
بـاور غلط سوم: کشیدن قلیان سالم‌تر از کشیدن سیگار است.
واقعیت سوم: دود قلیان به همان اندازه دود سیگار مضر است. قلیان به طریقی متفاوت دود تولید میکند: دود سیگار از سوختن تنباکو ایجاد می‌شود، در حالی که دود قلیان از طریق گرم شدن تنباکویی که در کاسه‌ی بالای آن قرار دارد از طریق زغال تولید می‌شود. محصول نهایی آن یعنی دود یکسان است که حاوی مواد سرطان‌زا است.
بـاور غلط چهارم: کشیدن قلیان به اندازه کشیدن سیگار اعتیادآور نیست، زیرا نیکوتین در خود ندارد.
واقعیت چهارم: تنباکوی قلیان هم مثل تنباکوهای معمولی حاوی نیکوتین است. در واقع، در یک جلسه ۶۰ دقیقه‌ای قلیان، فرد در معرض حجم دودی ۱۰۰ تا ۲۰۰ مرتبه بیشتر از یک سیگار قرار می‌گیرد.
بـاور غلط پنجم: تنباکوی گیاهی قلیان سالم‌تر از تنباکوی معمولی است.
واقعیت پنجم: این هم مثل کشیدن سیگار گیاهی یا “طبیعی”، فرد را در معرض مواد سرطان‌زا قرار میدهد.
حمیدرضا رنجبر
