آموزش کمک های اولیه(بخش اول)

کمکهای اولیه مجموعه اقدامات و مراقبت‌های فوری است که بلافاصله پس از وقوع حادثه بر روی شخص مصدوم تا رسیدن پزشک، نیروهای امدادی و رساندن به مراکز درمانی توسط یک شخص آموزش دیده صورت می‌گیرد. به گزارش هفته نامه افق کویر، قصد بر این داریم تا در هر شماره، آموزش کمک های اولیه را برای علاقه مندان به این فن به رشته تحریر درآوریم.
خارج کردن جسم از مجاری تنفسی
یکی دیگر از شرایط اورژانس در افراد، ورود یک جسم خارجی به مسیر تنفسی(دهان، حلق و ریه) است به صورت طبیعی با ورود یک جسم به ریه و حلق، بدن با سرفه سعی در خارج کردن جسم می کند که در اغلب موارد این فرایند کارساز است.
سرفه در واقع حجم زیادی از هوا است که در لحظه ای کوتاهی از ریه خارج می شود و فشار ایجاد شده توسط آن می تواند هر جسم خارجی را از مجاری تنفسی خارج کند.
اولین اقدام تشویق افراد به سرفه است
اگر موقع غذا خوردن کسی گلوی خود را گرفت و صورتش تغییر رنگ داد به احتمال زیاد چیزی راه تنفس او را بسته است و نمی تواند نفس بکشد از او بخواهید سرفه کند. مقدار کمی هوا در ریه ها وجود دارد که با همین مقدار هوا شخص می تواند جسم را خارج کند.

شیوه غلط:
مرسوم است در چنین شرایطی به پشت وی می زنند!
این شیوه در شرایطی که شخص ایستاده یا نشسته غلط است و با ضربه زدن احتمال حرکت جسم و پایین تر رفتن آن وجود دارد. برای ضربه زدن باید شخص را خم کرده و به نحویکه نیروی جاذبه زمین باعث شود در صورت حرکت جسم به سمت دهان حرکت کند و خارج شود.در اغلب موارد سرفه جسم را خارج می کند اما زمانی که جسم بزرگ است و یا گیر کرده این راهکار جواب نمی دهد

حرکت مانور هایملیخ یا هایملیچ
مصدوم را سر و پا نگه داشته و دست خود را زیر دیافراگم(پرده‌ای متشکل از عضله مخطط ارادی داخلی بدن است که به دنده‌های انتهایی و مهره‌ها می‌چسبد و قفسه سینه را از محوطه شکم جدا می‌کند) او قرار می دهیم و دست دیگر را روی دست اول گذاشته و با تمام قدرت به صورت ضربه ای دست های خود را به سمت بالا و داخل حرکت می دهیم که باعث می شود میزان کمی هوا که داخل ریه ها است با شدت خارج شده و هر جسم که در مسیر آن قرار دارد به بیرون پرت شود؛ اگر این روش جواب نداد روش دیگری وجود دارد که فقط برای زنده نگه داشتن مصدوم تا رسیدن اورژانس استفاده می شود.
فشار به قفسه سینه ( Chest thrust)
-۱ پاک کردن دهان: با انگشت فضای دهان و حلق را پاک می کنیم.
-۲ تنفس مصنوعی: ۲ تنفس می دهیم.
-۳ پمپاژ: همانند تنفس مصنوعی یا احیای قلبی عمل کرده و ۵ پمپ انجام می دهیم.
این مرحله را آنقدر ادامه می دهیم تا اورژانس برسد یا جسم خارج شود!

احیای قلبی ریوی مغزی یا CPR:
یکی از مهم ترین دانش هایی که هر امدادگر باید به آن مسلط باشد؛ زیرا از زمان نیاز به CPRتا مرگ مصدوم حداکثر ۱۰ دقیقه زمان وجود دارد. عدم توانایی به این عملیات و یا انجام غلط آن می تواند باعث مرگ حادثه دیده شود!
زمانی ضرورت انجام پیدا می کند که تنفس یا گردش خون مصدوم دچار مشکل شده باشد.در صورت نبود تنفس نیازی به چک کردن کار قلب وجود ندارد؛ چرا که از زمان ایست تنفسی تا ایست قلبی کمتر از ۱ دقیقه طول می کشد.اگر تنفس وجود داشت وضعیت قلب چک می شود و اگر نداشت نیازی به چک کردن وضعیت قلب نیست و عملیات CPR شروع می شود. برای انجام تنفس مصنوعی یک نفس عمیق کشیده سپس اطمینان از باز بودن راه هوایی با عقب کشیدن چانه مصدوم(کاوش دهان و حلق مصدوم با انگشت نیز ممکن است ضروری باشد) دهان را بر روی دهان یا بینی مصدوم گذاشته و هوا را وارد ریه مصدوم می کنیم.
معیار کافی بودن میزان ورود هوا دیدن حرکت قفسه سینه است.
پس از دادن هر نفس، دهان را از روی دهان مصدوم برداشته و مجداً با تنفس عمیق آماده می شویم؛ در زمان تنفس کشیدن بهتر است صورت را به سمت سینه مصدوم بگردانیم تا هم از هوای خروجی ریه مصدوم تنفس نکنیم و هم خارج شدن هوا را ببینیم و احساس کنیم.تنفس مصنوعی در صورتی که همراه با ماساژ قلبی باشد تنها ۲ بار داده می شود و پس از آن ماساژ شروع می شود. ماساژ قلبی که در واقع فشردن قلب مصدوم برای پمپاژ مصنوعی قلب است توسط فشار دادن قفسه سینه انجام می گیرد. برای این کار کف دست را در ناحیه وسط سینه قرار داده و دست دیگر را روی آن قرار می دهیم به صورت عمودی به قفسه سینه فشار وارد می کنیم تا در حد ۳ تا ۵ سانتی متر جابه جا شود تعداد ماساژ قلبی در هر سیکل ۳۰ عدد است که باید در بازه زمانی حدود۲۰ ثانیه انجام شود.بعد از این ۳۰ عدد ماساژ ۲ تنفس مصنوعی انجام می گیرد.
در روش قدیم برای پیدا کردن محل فشار پیدا کردن انتهای دنده ها،سپس پیدا کردن محل اتصال دنده ها، پیدا کردن جناغ سینه، ۲ انگشت بالاتر از آنو …عملیات پس از شروع تحت هرشرایطی نباید متوقف شود. مگر در ۳ حالت:
برگشت تنفس و ضربان قلب
رسیدن تیم اورژانس
خستگی بیش از حد امدادگر
در روش های قدیمی نسبت تعداد تنفس به پمپ بستگی تعداد امدادگر ها داشت اما در روش جدید بدون در نظر گرفتن پمپ ها،۲ تنفس و ۳۰ پمپ را به طور متوالی پیشنهاد داده.
در حین عملیات ممکن است اتفاقاتی رخ دهد مثل شکسته شدن دنده های مصدوم. استخوان های بدن بدون حمایت ماهیچه ها بسیار ضعیف هستند و باعث می شود در اثر فشار عملیات پمپ دنده ها بشکند.
اگر در طول عملیات صدای شکستن دنده ها را شنیدید این کار را متوقف نکنید
اولویت به کار انداختن قلب است شکسته شدن دنده ها و سوراخ شدن ریه ها بعداً قابل ترمیم هستند
اتفاق دیگری که شایع است ورود هوای تنفس دهنده به معده است. در این حالت شکم مصدوم ورم کرده و فشار شکم باعث خروج محتویات معده می شود.در صورت بروز این اتفاق سریع مصدوم را به پهلو چرخانده تا محتویات وارد شش ها نشود
سپس با انگشت یا دستمال دهان و حلق را پاک کرده و عملیات را دوباره آغاز کنید.
ادامه دارد…

سارا شفیعی