الهام نصیرزاده بافقی| به گزارش هفته نامه افق کویر، دکتر مهدی عرفانیان، دکترای فقه و حقوق اسلامی از دانشگاه امام صادق(ع) که پایان نامه خود را با موضوع “مسایل فقهی آب” دفاع کرده است در گفتگو با هفته نامه افق کویر پیرامون ریشه های بحران آبی بین استانهای اصفهان و یزد گفت: رودخانه زاینده رود در بالادست استان اصفهان واقع شده است و به عنوان مهمترین منبع تأمین آب حوزه فلات مرکزی محسوب می شود.
وی افزود: آب شرب قریب به ۵ میلیون نفر از ساکنان این منطقه در چهار استان اصفهان، چهارمحال و بختیاری، یزد و مرکزی، همچنین آب صنایع بزرگ ملی و کشاورزی این منطقه را تأمین می کند؛ از این رو می توان این رودخانه را یکی از منابع آبی با ارزش کشور محسوب کرد.
وی پیرامون ایجاد مشکل بین استان یزد و اصفهان گفت: متأسفانه در سال های اخیر به دلایل مختلف این حوزه آبخیز با چالش های آبی متعددی مواجه شده است؛ اصلی ترین مشکلات امروز زاینده رود و استان های یزد و اصفهان ناشی از عدم تطابق بارگذاری توسعه با قابلیت های سرزمین است.
فرونشست زمین نتیجه ناهمگونی توسعه با طبیعت خشک و کویری است
عرفانیان خاطرنشان کرد: توسعه در صورتی پایدار خواهد بود که بر اساس استعداد سرزمین باشد. در یک منطقه کم آب با اقلیم خشک بدلیل شکنندگی زیست بوم، حساسیت ها بسیار بالاتر است که این امر در توسعه منطقه باید اصل قرار گیرد. استقرار صنایع آب خواهی همچون فولاد که معمولاً در مجاورت دریاهای آزاد مستقر می شوند نمونه ای از این دست ناهمگونی توسعه با طبیعت خشک و کویری است که در حوزه آبخیز زاینده رود رخ داده است و نتیجه اینگونه توسعه صنعتی، منجر به فشار بر منابع طبیعی پایه از جمله آب و آبخوان ها گردیده است که تبعات آن علاوه بر خشکی زاینده رود و کم آبی در استان های یزد، اصفهان و چهارمحال و بختیاری، مخاطرات جدی فرونشست زمین نیز بدنبال داشته است.
راهکار اصولی احیای زاینده رود، برگشت به قواعد اکولوژیک و قوانین طبیعت است
وی در خصوص ارایه راهکار جهت مقابله با این موضوع تصریح کرد: تحت این شرایط، راهکار اصولی احیای زاینده رود، برگشت به قواعد اکولوژیک و قوانین طبیعت است که در قالب مدیریت جامع و یکپارچه حوزه آبخیز اعمال می گردد. حذف فشار مازاد بر طبیعت و منابع آب، احیای حقابه های مناطق مختلف از جمله حقابه های کشاورزی و تالاب گاوخونی در پایین دست حوزه آبخیز ، هماهنگی توسعه و بارگذاری فعالیت منطبق بر ظرفیت سرزمین بین استان های واقع در بالادست، مناطق میان حوزه و پایین دست، افزایش بهره وری آب در کلیه بخش های از جمله بخش کشاورزی و اصلاح الگوی کشت، و توجه بیشتر به بهره وری نزولات آسمانی از طریق پرداختن به آبخیزداری و آبخوانداری در سطح حوزه آبخیز زاینده رود از جمله اقدامات ضروری برای احیای زاینده رود و رفع مشکلات آبی استان های یزد و اصفهان است.
صنایع بزرگ آب بر در مرکز ایران به سواحل جنوب کشورمنتقل شوند
وی ادامه داد: آبخیزداری و آبخوانداری با مدیریت بارش ها موجبات افزایش نفوذ باران و کاهش تبخیر را فراهم می نماید. تغذیه آبخوان، تقویت منابع آبی و جلوگیری از تشدید فرونشست زمین از جمله اثرات مثبت آبخیزداری و آبخوانداری است. نفوذ بارش ها از بالادست حوزه در سرشاخه ها به درون زمین توسط سامانه های آبخیزداری و آبخوانداری؛ علاوه بر پیشگیری از خسارات سیل و تغذیه آبخوان، سبب تقویت زه و پایداری جریان پایه رودخانه در پایین دست (استان یزد) می گردد.
دکتر عرفانیان در پایان اعلام داشت: پیشنهاد می شود در یک بازۀ زمانی پنج تا ده ساله صنایع بزرگ آب بر در مرکز ایران به سواحل جنوب کشور( ترجیحاً سواحل دریای عمان) منتقل شوند. بدیهی است این صنایع که دهه ها از آب عملاً رایگان به قیمت مساهمت در بروز بحران فعلی برخوردار بوده اند اکنون باید خسارت ها و هزینه های جبرانی مربوطه را پرداخت نمایند.
