احمد شریعت زاده ، فرزند حاج سید تقی شریعتمدار، یکی از شخصیت های برجسته قضایی و وکالت دادگستری است.
تولد و تحصیلات:
احمد شریعت زاده در سال ۱۲۶۲ شمسی در محله قدیمی سنگلج تهران چشم به جهان گشود . پس از فراگیری فقه و دیگر علوم وابسته اسلامی ، و تحصیل علم حقوق و معارف وقت علوم طبیعی و زبان فرانسه، نزدیک به ۶۵ سال (حدود ۱۶ سال در سمت قاضی و پیش از پنجاه سال به عنوان وکیل دادگستری) به دستگاه قضاوت و وکالت این کشور خدمت نمود.
شروع خدمات
خدمات شریعت زاده در اولین تشکیلات قضائی کشور از سال ۱۲۹۱ در زمان وزارت مشیرالدوله و با سمت معاون دادسرای تهران آغاز شد و پس از طی سمت های مختلف، به مقام معاونت اول دادسرای دیوان عالی کشور رسید. و تا ۱۳۰۷ به شغل قضاوت اشتغال داشت. سپس از سال ۱۳۰۷ تا ۱۳۱۵ در یک دوره و از سال ۱۳۲۰ تا پایان زندگی، برای بار دوم به وکالت دادگستری پرداخت .
توانایی ها و نقاط قوت
شریعت زاده عاشق کتاب و خواندن بود و تا روزی که بستری شد بر این کار ایستادگی و پافشاری داشت. وکلا همیشه آن مرحوم را در کتابخانه کانون می دیدند که با یاری ذره بینی کتاب می‌خواند.
شادروان شریعت زاده علاوه بر احاطه کامل به مسائل قضائی و حقوق بین الملل، در فلسفه و علوم اجتماعی و منطق و فقه و اصول، استاد و ناطقی زبردست بود و در طول بیش از نیم قرن وکالت دادگستری نشان داد که به حق استاد مسلم و بی همتای فن دقیق و شریف وکالت است.
وی در دعاوی مدنی و به ویژه در امور کیفری، وکیلی آگاه و توانا و خود یکی از متخصصین حقوق جزا بود. لوایح و مدافعات ایشان به ویژه در دعاوی کیفری چه از نظر فنی و چه از لحاظ ایجاز و فصاحت و روانی از جمله رسالات مهم حقوق محسوب می شود که همیشه مورد استفاده همه خصوصاً وکلای جوان و کارآموزان دادگستری بوده و می تواند باشد .
وکالت از اصغر قات
شريعت زاده، در بسياري از محاكمات جنجالي و تاريخي به وكالت پرداخت. يكي از اين محاكمات، دفاع او از علي اصغر بروجردي (اصغر قاتل) بود كه سر و صداي فراواني بر پا كرد (۱۳۱۳ ش). متن دفاعيات وي مورد تقدير مقامات قضايي قرار گرفت و در نشريات حقوقي آن زمان به چاپ رسيد و حتي به زبان فرانسه ترجمه شد. چيره دستي او در دفاع از موكلين خود به حدي بود كه به نقل از يك قاضي بازنشسته: «در آن سالها، قضات و وكلاي جوان، همواره سعي مي‌كردند در زمان جلسات رسيدگي به پرونده‌هاي موكلين مرحوم شريعت زاده، حضور داشته باشند و از خطابه و شيوه وكالت او درس بگيرند. به بياني ديگر، براي آنها زمان رسيدگي همانند كلاسهاي درسي حقوقي بود.»
استاد شریعت زاده علاوه بر داشتن جایگاه فضل و دانش، از جهات اخلاقی و وجدان شغلی و حمایت از مظلومین، انسانی بی نظیر و وکیل دادگستری کامل بود و همگان که او را می شناخته گفته اند که هرگز دیده نشده او استمداد مظلومی را ناشنیده گیرد و در احقاق حق او کوتاهی کند.
اعتلای مقام وکالت و حفظ شئون وکلای دادگستری و مودت و اتحاد میان آنان، نزد مرحوم اهمیت به سزا داشته و معتقد بود که تنها از این راه وکلا خواهند توانست به مقام و منزلتی که به حق باید در جامعه داشته باشند برسند و با چنین اعتقاد راسخ در هر فرصت و به ویژه ضمن خطابه های خود در میان همکاران، آنان را به تشکیل صف متحد و شکست ناپذیر تشویق و ترغیب می نمود.
وفات
احمد شریعت زاده پس از یک بیماری کوتاه در سن ۸۶ سالگی و در روز سه شنبه ۲۶ آذرماه ۱۳۴۷ چشم از جهان فرو بست و جامعه وکالت و قضاوت را عزادار ساخت. تجلیل و تکریم بی نظیر دوستان و هوادارانش به ویژه وکلای دادگستری به هنگام تشییع نشانه دیگری از قدرشناسی و احترام جامعه به اوصاف و ملکات و فضائل این وکیل دانشمند فقید بود که در زمان خود کسی کمتر نظیر آن را دیده بود.
نقل کرده اند چند روز قبل از مرگ آن مرحوم، چند نفر از اعضای هیئت مدیره کانون مرکز به عیادتش می روند. با وجود اینکه مرحوم شریعت زاده دیگر قادر به شناسائی افراد مزبور نبوده و به جایشان نمی آورد، با این همه همین که وقوف می یابد آنان چه کسانی هستند، از دیدن شان به گریه افتاده و سخت تکریمشان می کند و در باره وکالت دادگستری سخنان جالبی می گوید و اعضای خانواده خود را موظف دانسته که به طبقه وکلا که از افراد شریف و تحصیل کرده اند، احترام خاصی قائل باشند و به این ترتیب حضار را سخت تحت تاثیر قرار می دهد.
آن مرحوم قسمتی از وصیتنامه خود را خطاب به وکلای دادگستری نوشته و علاوه بر دعوت آنان به اتحاد و اتفاق ، توصیه‌هایی سودمند کرده است که به شرح زیر است :
پیام مختصر من به کانون وکلای دادگستری، همه وکلای دادگستری، همکاران و براداران شغلی من چنین است :
اگر وکلای دادگستری میهن عزیز ما ایران به اصول زیرین توجه فرمایند نیرومندترین گروه خدمتگذار ملت ایران بشمار خواهند آمد:
الف –
هیچگاه مطالعه کتب علمی حقوقدانان نامی جهان را تا ممکن است ترک نکنند.
ب- مجله ها، برشورها و کتاب های تازه ای را که نشانه تکامل دائم شعب علم حقوق است به دقت مطالعه و خود را با تحولات و توسعه این علوم تطبیق پذیر نمایند.
ج- به اصالت برتری حقوق و اصالت حقیقت در امور قضائی احترام کنند.
د- در دفاع از حقیقت و آزادی که در اعصار تاریخ میلون ها نفوس برای دفاع از آنها و یا تحصیل آنها قربانی شده اند با مراعات کمال ادب و بی نظری انجام وظیفه فرمایند.در این صورت نیرومند ترین گروهی خواهند بود که در جامعه اثر وجودی دارند و می توانند از ترقیات و تحولاتی که اکنون در ایران پیشرفت می کند پشتیبانی و در گسترش آن نقش بسیار مهم و موثر ایفا کنند.
ھ – اختلاف در امور نظری بین وکلا نباید هیچگونه اثر بدی در مناسبات و روابط برادرانه بین وکلای دادگستری داشته باشد بلکه به محض بیان عقاید و اعتراض یا دفاع و پایان جلسه دادرسی همان رفتار محترمانه و صادقانه برادری شغلی بین آنها پابرجا و مستحکم بماند.
و – چون حالم بسیار ناراحت و دردناک است دیگر نمی توانم چیزی جز آنچه در این باره نوشتم بنویسم و بار دیگر به کانون وکلای پایتخت و ایالات دیگر و به همه وکلای دادگستری برادران شغلی خود درود می فرستم و از باری تعالی پیروزی آنها را در خدمت به میهن عزیز و ملت ایران استدعا دارم.
